Ana SayfaPsikolojiÇocuk PsikolojisiÇocuğunuz travma yaşıyor olabilir!

Çocuğunuz travma yaşıyor olabilir!

-

Toplumsal olayların biz erişkinler kadar çocuklarımızı da etkilendiğini ve onlara travma yaşatabileceğini unutmamamız gerekir. “Travma” olarak adlandırılan bu tür durumlar karşısında çocukların neler yaşayabileceklerini ve travmanın nasıl aşılabileceğini Uzman Psikolog Mürvet Ülkü anlattı.

Travma nedir?

Travma, bütünün parçalanması, sürekliliğin kesintiye uğramasıdır. Travma, ruhun uyaranlara karşı tamponlarını yıkar ve böylece onun alışık olduğu savunmalarını ve hareket tarzını bozarak karışıklığa ve oryantasyon bozukluğuna iter. Travma ile birlikte geçmiş ve gelecek arasındaki süreklilik kesintiye uğrar.

Travma sebepleri nelerdir?

Travmaya kişisel (yakınların ani kaybı, kaza vb.) sebepler yol açabildiği gibi , yangın, deprem, sel baskını gibi doğal afetler, çeşitli toplumsal olaylar  sonucu da görülebilir.

Bu tür olaylar sonrasında insanlar duygusal, düşünsel, fiziksel ve davranışsal tepkiler gösterebilirler. Travmatik olaylar sonrası üzüntü, öfke ve korku gibi temel duygular yaşanabilir.

Çocukların karşılanması gereken ihtiyaçları vardır. Anne babalar, bu ihtiyaçları karşılayan kişilerdir. Bu, çocuklar için doğal öğrenmedir. Onlara dayanırlar, onlara güvenirler, onların koruyuculuklarına, sevgi ve desteklerine ihtiyaç duyarlar. Bu ihtiyaçlar birdenbire kesintiye uğrarsa kendilerini güvensiz ve korunmasız hissederler.

Ebeveynlerin travmatik olay karşısında tepkisi nasıl olmalıdır?

Yaşanan travmaya büyüklerin tepkileri çocuklar için önemlidir.Çünkü dünyaya onların gözleri ile bakarlar, tepkilerini kontrol ederler. Çocuklar dünyanın adil olduğuna inanmalıdır. Eğer bu inançları sarsılırsa geleceğe ait güvenleri sarsılır. Ayrıca travma doğası gereği sarsıcı etkiler yaratabilecek durumlar içerir. Yaşanan olayın yoğunluk derecesi önemlidir. Tıpkı büyükler gibi çocuklar da travma sonrası bazı savunma mekanizmaları geliştirirler. Bu kullandıkları yollar, onların yaşadıkları durum karşısında kendi bütünlüklerini koruma, durumu daha anlaşılır kılma, oluşan farklılıklara uyum sağlayabilme sürecinde yardımcı olma yollarıdır.

Travma durumunda çocuklar ne gibi davranış değişiklikleri gösterebilir?

Bu gibi durumlarda çocuklar bebeksi davranabilirler, sinirli olabilirler, yalan söyleyebilirler, hiç bir şey olmamış gibi davranabilirler. Ayrıca  yaşadıkları travmadan öncesine oranla daha fazla hareketli olabilirler, sessizleşme, içe kapanma, donuklaşma gibi durum değişiklikleri gösterebilirler. Yine bu dönemde depresyon görülebileceği gibi korkularda da artış olabilir. Bazen de dışa vurdukları hayal ve fantazileri oluşabilir. Rutin, normal dışı davranışlara dikkat edilmesi gerekir.

Travmanın etkileri nasıl atlatılabilir? 

Travmatik olayların çocuklar üzerindeki olumsuz psikolojik etkileri belli bir süre sonra kendiliğinden yok olabildiği gibi bazen de uzun süreli etkiler görülebilir hatta kronik hale gelebilir. Yaşanan travmatik olaydan yıllar sonra bile travmanın etkilerinin devam ettiğine rastlanabilmektedir. Travmatik yaşantıdan sonra olabildiği kadar hızla günlük rutinleri sürdürmeye çalışmak, kesintiye uğrayan sürekliliği devam ettirebilmek açısından önemlidir.

Travmatik olay sonrası görülen belirtilerin uzun sürmesi, zaman geçmesine rağmen bu belirtilerin şiddetinde hiç azalma olmaması durumunda mutlaka uzman desteği alınmalıdır.