Kulak tıkanıklığı yaz aylarında deniz, havuz gibi su ile yapılan faaliyetlerin artması sebebiyle daha sık görülmektedir. Bunun haricinde açık havada geçirilen zamanın uzaması ve böcek, sinek gibi canlılar ile temasın artması kimi zaman kulağa kaçma gibi istenmeyen durumlara yol açar. Kulak kir sebebiyle tıkandığında başvurulan yöntemlerden biri gliserin damla ile açma yöntemidir. Ancak gliserin her durumda kullanılacak bir yöntem değildir. Kulak tıkanıklığı belirtileri, kulak tıkanıklığını açma yolları ve genel kulak temizliği ile ilgili Dr. Elçin Arıtürk bilgiler verdi.
Kulağa kaçan su nasıl çıkarılır?
Sağlıklı bir insanda ucu kapalı bir tüp olan dış kulak yolunun sonunda kulak zarı bulunur. Kulak zarı, arkasında işitmeyi sağlayan kemikçikleri barındıran orta kulak odacığı ile dış kulak yolu arasındaki bariyerdir. Dolayısıyla dış kulak yolu ve kulak zarı sağlam olan bir kişide kulağa su kaçması büyük bir problem yaratmayacaktır. Banyo yaparken, denize veya havuza girerken dış kulak yolu su ile dolabilir ve tıkanıklık hissi oluşabilir. Eğer dış kulak yolunda tıkayıcı bir kulak kiri yoksa suyun kendiliğinden çıkması beklenir. Ancak kir mevcutsa su, kirin şişmesine ve dolayısı ile dış kulak yolunda tıkanıklığa ve hatta ağrıya sebep olabilir. Bu nedenle; dış kulak yolundaki kirlerin temizlenmesi bu türden riskleri ortadan kaldıracağı için yüzmeye başlamadan önce kulak muayenesini önerilmektedir.
Kulağa kaçan suyun ısısı ve kimyasal içerikli olup olmaması da oldukça önemlidir. Kulağa soğuk su kaçarsa baş dönmesine veya havuz suyu gibi kimyasal içerikli su kaçarsa dış kulak yolundaki koruyucu tabakanın ortadan kalkmasına ve enfeksiyona yatkın hale gelmesine sebep olabilir.
Kulak tıkanıklığı durumunda evde uygulanabilecek en basit müdahale nasıldır?
Sağlıklı bir kulağa sahip bireylerde, su kaçması durumunda, evde uygulanabilecek bazı basit yöntemler sorunun giderilmesinde çoğu zaman yeterli olmaktadır. Bu yöntemlerden en basiti, su kaçan kulağın üzerine uzanmak ve yer çekimi ile suyun dışarı akmasını beklemektir. Bunun dışında, başınızı su kaçan kulağınız yönünde yere doğru eğmek ve aynı taraf bacağınız üzerinde zıplamak veya el ayası ile su kaçan kulağa vakum uygulamak kullanılabilecek başlıca yöntemlerdendir. Kir sebebiyle kulak tıkanıklıklarında gliserin kullanmak her zaman iyi bir yöntem olmayabilir çünkü gliserini kulaktan temizlemek için de yıkamak gerekecektir. Gliserin damla ile yumuşatılan kir daha sonra temizlenmelidir. Bunun için hekime başvurmanız ve onun önerisi doğrultusunda bu işlemi yapmanız gerekir.
Ne zaman doktora başvurulmalıdır?
Eğer yukarıda anlatılan yöntemlerle suyun çıkmasını sağlayamadıysanız, kulakta tıkanıklık hala devam ediyorsa ve hatta ağrı başladıysa mutlaka bir doktora başvurmalısınız. Dış kulak yolunuzda hapsolan suyu, kulak pamuğu ile çıkarmaya çalışmayınız; dış kulak yolunda hasar oluşumu mantar veya bakterilerin sebep olduğu dış kulak yolu enfeksiyonlarının oluşumunu kolaylaştırabilmektedir.
Kulak tıkanıklığı altında yatan başka sorunlar var mıdır?
Kulak tıkanıklığı, kulaklarda tıkanma hissine sebep olan ve sesleri net duymaya engel olan bir durumdur. Sebepleri dış kulak yolu ile ilgili olabileceği gibi, orta kulak ve hatta daha ciddi işitme siniri problemlerinden de kaynaklanabilir. Kulakta kir birikmesi, kulağa su veya yabancı cisim kaçması ( böcek,sinek gibi), dış kulak yolu enfeksiyonları ve dış kulak yolunda sesin iletimine engel olan kemik büyümeleri; dış kulak yolundan kaynaklanan tıkanıklık nedenleri arasında sayılabilir. Orta kulak ile ilgili olarak da kulak zarı enfeksiyonları, kulak zarı delinmeleri, orta kulak enfeksiyonları, orta kulakta sıvı toplanması, östaki tüpü basınç değişiklikleri (bu problemi genelde uçakta ve dalışla uğraşan kişilerde görebiliriz) tıkanıklık hissine neden olabilmektedir. Bunların haricinde; işitme sinirinde meydana gelen ani hasarlar, çeşitli sebeplerle oluşan ani işitme kayıpları da kulaklarda tıkanıklık şikayeti olarak hissedilebilir.
Dolayısıyla kulak tıkanıklığı, basit bir kulak kiri probleminden kaynaklanabilmekle birlikte ani işitme kaybı gibi çok ciddi bir problemin bulgusu da olabilir ve tedavisi de sorunun kaynağına göre farklılık göstermektedir. Bu yüzden; birkaç saat içinde düzelmeyen tıkanıklık hissinde geç kalmadan bir doktora başvurmak oldukça önemlidir.
Kulak temizleme pamuğu (çubuğu) kullanılmalı mıdır?
Kulak kiri olarak tabir edilen buşon veya kulak serumeni, aslında kulağın ürettiği bir salgı, kulak için gerekli koruyucu, fizyolojik bir tabakadır. Her insanın kulağı az veya çok bu salgıyı üretir ve bu salgı, dış kulak yolu girişinde bulunan küçük tüycüklerin silier hareketiyle dışarı atılır. Bu kulak salgısının üretimi, kişiden kişiye, cilt tipine göre farklılık gösterebilmektedir. Dış kulak yolunu kulak pamuğu gibi yabancı cisimlerle karıştırmak, dış kulak yolu girişindeki tüycüklerin salgıyı dışarı atma mekanizmasını bozarak salgının içeride birikmesine neden olabilir ki bu durumda kişide kulak tıkanıklığı ve işitme kaybı gibi şikayetler oluşabilir. Kulak burun boğaz uzmanları olarak kulak pamuğu kullanımını bu nedenle önermiyoruz. Kulak temizliğini bir parça pamuk veya peçete ile kulağın dış kısmını temizleyerek yapmak yeterli olacaktır.
Dış kulak yolu salgısının fazla olması nedeni ile dış kulak yolunda birikmesi halinde biriken kulak salgısının, bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından poliklinik koşullarında temizlenmesi gerekmektedir. Kulak fazla salgı üretiyorsa temizlendikten bir süre sonra tekrar tıkanıklık oluşma ihtimali bulunmaktadır. Kulağın temizlenmesi ile ilgisi bulunmayan bu durum, kulak salgısının üretim miktarı ve hızı ile ilgilidir. Bununla birlikte, kulağın bir hekim tarafından temizlenmesi, kulağın kendini temizleme mekanizmasında tembellik oluşturmaz. Ayrıca kulak kiri oluşumunu engelleyen bir ilaç yoktur, sadece birikmiş kirin temizlenmesini kolaylaştıran yumuşatıcı damlalar mevcuttur ve hekim önerisiyle kullanılmalıdır.
Kulağa böcek, sinek kaçması durumunda ne yapılmalıdır?
Yaz aylarında, açık havada daha çok vakit geçiriliyor olması ve çevrede sinek , böcek ve kene gibi canlıların, doğanın uyanmasıyla birlikte daha çok görünür olması; dış kulak yoluna sinek- böcek kaçma şikayetiyle hastanelere başvuruları arttırmaktadır. Kulağa sinek-böcek kaçması oldukça önemli bir durumdur ve dikkatli olunmalıdır. Böyle bir durum oluştuğunda evde kendi çabanızla çıkarmaya çalışmak sineğin veya böceğin dış kulak yolunun daha derinlerine gitmesine, kulak zarında hasar oluşturmasına ve hatta işitme kayıplarına neden olabilir. Bu yüzden kesinlikle bir uzman kontrolünde dışarı çıkarılmalıdır.
Öncelikle böyle bir durumda sakin olmak panik yapmamak çok önemlidir, özellikle de bir çocuğun başına gelmişse ailenin sakin olması, çocuğun da panik yapmasına engel olacaktır. Daha önce de belirtildiği gibi evde kendi kendinize çıkarmaya çalışmayıp en yakın sağlık kurumuna başvurmanız en doğru olandır.
