Gebelik şekeri (gestasyonel diyabet) önceden şeker hastalığı (diyabet) olmayan bir gebede de görülebilir. Gebelik şekeri, hamilelik hormonlarının etkisine bağlı olarak ortaya çıkan, özellikle tokluk şekerinde meydana gelen bir yüksekliktir. Doğumdan sonra eğer kontrollü gidilmişse büyük ihtimal ortadan kaybolur. Özellikle HPL (human plasental laktojen) hormonu bebeğe yeterince şeker ulaşmasını sağlarken, kan şekerini düşüren hormon olan insülin, hormonunun etkinliğini azalır. Bu durumu tespit etmek için genellikle 24.-28. Haftalarda anneye 75 gram şeker verilerek belli saatlerde tokluk şekerlerinin seviyesine bakılır. Eğer 140 mg’ın üzerinde çıkarsa doktoru tarafından değerlendirilmeye alınır.
Hekimler öncelikle diyetisyenin verdiği programla ile şeker takiplerini ister
Genellikle hekimler öncelikle diyetisyenin verdiği programla ile şeker takiplerini ister, eğer diyet ve egzersizle düzenlenemezse insülin desteğine gerek duyulabilir. Bu yükseklik özellikle anne ve bebek için riskli olabilir ve de tespit edilmesi gerekmektedir. Bebek için riskleri bebeğin aşırı büyümesi ve buna bağlı normal doğum yapılamaması, yüksek şekere anne karnında maruz kalan bebek dünyaya geldiğinde kan şekeri düşüklüğü, kalsiyum düşüklüğü ve sarılık yaşayabilir, ağır vakalarda kalp, beyin ve sinir sitemi sıkıntıları da görülebilir. Bu sayılanlar tabii tespit ve kontrol edilmemiş vakalarda görülür.
Bununla ilgili son zamanlarda şekerin zararları anlatılırken, bu dönemdeki gebelik şekeri yüklemesinin de çok tehlikeli olduğuna dair söylemler fazlasıyla arttı. Ancak bu rahatsızlık anne ve bebek için o kadar önemli ki mutlaka tespit edilmelidir. Kullanılan 50-75 gram şeker ½ – ¾ çay bardağı şekere denk gelir, bu da piyasadaki birçok tatlı ürünün veya evde yapılan tatlıların içinde mevcuttur. 100 gram çikolatanın içinde 45-50 g arası şeker bulunmaktadır. Ya da örnek olarak 1.5-2 su bardağı şeker ile yapılan tarifler, bunun yanında içine giren unu saymıyorum bile. Bir de bu yükleme sonucu tokluk reaksiyonlarına bakıldığı için yükleme sonucu değerlendirme önemlidir. Ancak ben hala ikna olmadım diyorsa karşıdaki kişi, şekersiz ve glisemik indeksi düşük, egzersiz yapacağınız ve de tokluk şekerlerinizi takip edeceğiniz bir gebelik dönemi sürmek durumunda, çünkü gebelik şekeri riske atılabilecek bir konu değildir.
Gebelik şekeri (Gestasyonel diyabet) diyeti nedir?
Gestasyonel diyabet diyetinde, doğuma kadar diyabet diyetinin aynısı uygulanır. Diyetin enerjisi kişiye göredir, eğer anne adayının gebe kalmadan önceki kilosu fazla ise gebelik öncesi kilosu ne olmalı o hesaplanır, haftasına göre kaç kilo almalı o eklenir, bunun üzerinden metabolizma hızı hesaplanır ve hamilelik için gerekli ekstra enerji eklenir ve diyetin enerjisi bulunur. Öncelikle “ŞEKER” ve glisemik endeksi yüksek (beyaz un ve beyaz unlu her türlü mamul, simit, pirinç, patates, kestane, mısır, incir, muz, üzüm, kavun, karpuz, meyve suları, aşırı miktarda havuç…vbg.) yiyecekler çıkartılır. Bunların yerine esmer, lifli karbonhidratlar, bitkisel ve hayvansal protein kaynakları, sınırlı olarak glisemik indeksi düşük meyve (ör: 1 elma), salata ve sebze yemekleri tercih edilir. Az ve sık beslenmek diyabetin temel kuralıdır.
Karbonhidratsız diyabet yönetimi mümkün değildir, tabi ki doğru karbonhidrat seçimleriyle!
Dengeli ve düzenli olarak karbonhidrat, protein ve yağ diyetinde ayarlanır. Bunların yanı sıra anneye adayına gebelikte önemli besin öğeleri ve vitamin ve mineraller anlatılır. Örneğin protein, kalsiyum, demir, magnezyum, B12, iyot, omega-3 ve omega-9 yağ asitleri diyetinde nasıl alacağı anlatılır. Bunların yanında egzersiz de çok önemli bir unsurdur. Özellikle yemeklerden 15 dakika sonra çıkacağınız 20 dakikalık hafif yürüyüşler tokluk şekerinizin düşmesini sağlayabilir. Eğer her seferinde fırsat bulamam denirse, günlük 30-40 dakikalık hafif tempolu yürüyüşler yapmak alışkanlık haline getirilmelidir.
Gebelik şekeri testi ile ilgili kâr, zarar ilişkisi gebeye doğru anlatıldığında gebelik şeker testi uygulanması en mantıklı ve bilimsel yol olduğu görülmekte