Küçük çocukların el ve parmaklarını kullanarak oynadıkları, oyun hamuru, el işleri gibi aktivitelerin onların ince motor becerilerini geliştirdiğini artık hepimiz biliyoruz. Bu tip oyunlarda genellikle oyun hamurları kullanılıyor. Son yıllarda gündeme oturan bir diğer konu ise oyun hamurundan daha yumuşak olan, dokunulduğunda akışkan bir his veren slime. Slime hazır satıldığı gibi evlerde de boraks, tutkal ve boya karıştırılarak da yapılabiliyor. Sosyal medyada sıkça rastladığımız farklı yapım şekilleri de bulunun slime çocuklarımızın sağlığını nasıl etkiliyor?
Slime yapımında kullanılan boraks nedir?
Boraks; Su, sodyum, oksijen ve bordan oluşan bir doğal mineral. Yalnız burada “doğal” kelimesine dikkat çekmek istiyorum. Biz bu kelimeyi genellikle yanlış olarak zararsız, saf anlamında yorumluyoruz. Çünkü doğada bulunan pek çok şeye doğal adını veririz. Oysa, bir maddenin, ürünün doğal olması zararsız olduğu anlamına gelmez. Bu açıdan baktığımızda petrol de doğaldır ama alıp bardak bardak içmiyoruz veya pek çok uyuşturucu da bitkilerden elde edilir, doğal diye marijuana kullanmıyoruz. Çünkü biliyoruz ki sağlığımız için uygun değil.
Slime çocuklarımızın sağlığını nasıl etkiliyor?
Avrupa Kimyasallar Ajansı (*) madde bilgi kartı, boraksın “doğurganlığa veya doğmamış çocuğa zarar verebileceği” belirtiyor. Bu konuda yapılmış araştırmalar da mevcut. Yapılan bir başka araştırmada ise iş yerinde boraksa maruz kalan işçiler incelenmiş ve boraks tozunun solunum yoluna etkileri değerlendirilmiş. Araştırmada ağız, burun veya boğazın kuruluğu, kuru öksürük, burun kanaması, boğaz ağrısı, nefes darlığı, göğüs sıkışması gibi akut solunum yolu tahrişi semptomları, 4.0 mg / m3 veya daha fazla maruz kalma ile ilişkili bulunmuş. Ancak maruz kalınan miktar (solunan miktar) 1.1 mg / m3’e düştüğünde bu etkiler seyrekleşmiş ama yine de rastlanmış. (Br J Ind Med. 1985 Aralık; 42 (12): 831-7.)
Çocuklar evde slime yaparken 1 metreküp havada 1,1 mg boraks solur mu? Bu toz veya eritilmiş boraksı ne kadar ve nasıl soluduklarına bağlı. Ayrıca borakslı suyun yutulması durumunda hemen hastaneye başvurmanız gerekiyor. Bazen çocuklar olmayacak dediğimiz şeyleri yapabiliyorlar.
Öte yandan boraks, AB’de EFSA tarafından gıda koruyucusu olarak da onaylanmıştır (E285). Bu durum da gösteriyor ki maruz kalınan miktar önemli. Ayda yılda bir bir slime alıp oynamak sorun olmayabilir ama çocuğunuz sık sık evde slime yapıyor ve çok sık oynuyor ise bu duruma bir dur demek gerekebilir.
Boraks olmadan da yapılabiliyor ama değişen bir şey yok!
Slime yaparken boraks kullanılmayan formüller de var. Boraks yerine deterjan kullanıyor. Peki biz değil miyiz deterjan kalıntısı kalmasın diye bulaşıkları iyice durulayan, bebeklerin kıyafetlerini yıkamak için sabun rendeleri ya da özel deterjanlar alan?
Deterjanlarının çoğunun üzerinde tahrişe sebep olabileceği, göze, yüze temas ettirilmemesi gerektiği açıkça belirtilmiştir.
Tüm bu verilere baktığımızda, uzayan çok da anlamı olmayan slime ile çocuğunuzun oynamasına, evde yapmasına izin verecek misiniz? Yoksa, oynanabilecek bambaşka güzel oyunlar var bu da olmayı versin mi diyeceksiniz? Slime’ı hazır alacaklar için de küçük bir uyarı CE onaysız olanlardan uzak durmanızda fayda var.
Evde daha doğal slime yapmanız da mümkün.
Kaynak: (*) https://echa.europa.eu/substance-information/-/substanceinfo/100.014.129
