Bebek yemekleri hazırlarken bebekleri, küçük birer yetişkin gibi görmemelisiniz. Çünkü onların büyürken ihtiyaç duydukları besinlerin miktarı yetişkinlerden farklıdır. Doğru bir beslenme uygulanmayan bebeklerde obezite, mikrobesin azlığına bağlı çeşitli hastalıklar ve gelişim geriliği görülebilir.
Ayrıca bebeklerde olabilecek bazı metabolizma hastalıkları, yaşam koşulları, genetik yatkınlıklar ve besin alerjisi gibi durumlar da göz önüne alınmalıdır. Tüm bunlar değerlendirildiğinde çok önemli olan bebek beslenmesi ve bebek yemekleri konunun uzmanı hekimler kontrolünde olmalıdır.
Her çocuğun gelişimi farklıdır
Çocuklar tek tip bireyler değildirler. Ailenin sağlık ve genetik öyküsü çocuklarında da gözlemlenir. Bu sebeple her yemeği her çocuk yememelidir. Keza her çocuk her yemeği de sevmeyebilir. Çocuk beslenmesinin temel kuralı sağlıklı olması ve yaşına uygun olmasıdır. Kimi çocuk erken diş çıkarıp çiğnemeye daha erken başlayabilirken bazı bebekler daha geç başlayabilir. Kimi çocuk gaz problemi, kolik, reflü, alerji yaşarken bir başkası bunları yaşamayabilir. Bu sebeple yemek tariflerini çocuğunuzun gelişimi, sağlığı ve sevdiği gıdalar yönünde değiştirmeniz gerekir.
Bebek yemekleri hazırlarken nelere dikkat edilmeli?
Ek gıdalara geçiş döneminde, bebek yemekleri hazırlarken dikkat edilmesi gereken önemli noktalar şunlardır;
- Yemek yapacağınız gıdalar taze olmalı
- Gıdalar ve yemek yapılan ortam temiz olmalı
- Yemek yapmadan önce muhakkak eller yıkanmalı
- Yemeklere 1 yaşına kadar tuz, en az 2 yaşına kadar şeker ilave edilmemeli.
- 1 yaşına kadar yedirilmemesi gereken gıdalara dikkat edilmeli.
- Çok karışık, çok baharatlı yemekler hazırlanmamalı.
- Bebek yemeklerinde blender çok fazla kullanılmamalı. 8. aydan itibaren daha pütürlü yemekler hazırlanmalı. Gerekiyor ise kısa süre blenderdan geçirin. En iyisi çatal ile ezmektir.
- Çiğ olarak hazmedemeyeceği için çiğ sebze yedirilmeye zorlanmamalı.
- Meyvelerde de hazmedemediği meyve olur ise kısa süre az su veya buharda pişirilmeli.
- Yeşil yapraklı sebzeler ile yapılan yemekler çok taze olmalı ve aynı gün yedirilmeli. Bu sebzelerde bulunan nitrat yüksek oranda alındığında bebeklerde nitrat zehirlenmesine sebep olabilir. ( Çok sık üst üste yedirilmesi vb.)
- Bebeklere derin yağda kızartılmış gıdalar yedirilmemeli.
- Bebeklerde besin alerjisi, çölyak gibi rahatsızlıklar varsa beslenme şekli farklıdır. Bu konudaki ilgili yazılarımızı okuyabilirsiniz. Hekiminizin tavsiyelerini dikkate alın.
- Gıda boyası, jelatin vb. gıda katkılar bebek yemeklerinde kullanılmamalı.
- Et, sakatat gibi gıdalar çok iyi ve temiz yerlerden alınmalı.
- Bebeğe nerede nasıl yetiştirildiği bilinmeyen gıdalar ile yemek yapılmamalı.
- Yemek kısık ve orta ateşte yavaş pişirilmeli.
- Fırında yapılan yemekler 180 derece üstünde pişirilmemeli.
- Peynir, zeytin vb. besinleri suda bekleterek tuzunun azalması sağlanmalı.
- Baklagiller minimum 24 saat önceden suda bekletilmeli ve suyu döküldükten sonra taze su ile pişirilmeli.
- Nohut, kuru fasulye vb. besinler haşlandıktan sonra kabukları el ile soyularak bebeklerin yemeklerine eklenebilir.
- Balık, artan çevre kirliliği nedeniyle hamile ve bebeklere çok sık önerilmez. Balık yapacaksanız dip balığı dediğimiz balıklar yerine küçük ve yüzey balıkları tercih edilmeli.
- Tavuk eti olarak mümkün ise organik tavuk veya doğru üretim yaptığı bilinen bir yerden köy tavuğu kullanılmalıdır.
- Bebeğiniz bir gıdayı yemek istemez ise zorlamayın. Daha sonra (1 ay sonra) tekrar deneyin.
- Besleyici olsun diye her şeyi karıştırarak bulamaç yapmayın.
- Bebek yemeklerine 8-9 aydan sonra kuru soğan eklenebilir ama soğanı uzun süre kavurarak karamelize etmeyin. Yanmış gıdalar kanserojendir. Aynı şekilde un kavurmayın.
- Meyve ve sebzeler kurutulduğunda, kaynatıldığında vitamin kaybına uğrar. Bu sebeple daha fazla kayba uğramadan taze yapılıp yedirilmelidir. Yeşil yapraklı sebzeler ile yapılanlar hariç diğer yemekler en fazla 1 gün buzdolabında saklanarak ertesi gün de verilebilir.
- Buzdolabında gıdalar arasında çapraz bulaşma olmaması için dolap ısısı ve yemeklerin yerleşimine dikkat edilmeli. Bebeğin yemeğinin yanına çiğ ve ağzı açık et, tavuk vb konulmamalı.
Bebek yemekleri nasıl yedirilmeli?
Anneler bebeklerine yemek yedirmekte çoğu zaman zorlanırlar. Ancak bu sadece annelerin de elinde değildir. Bebeğin bakımı ile ilgilenen herkes baştan itibaren aynı kurallar çerçevesinde hareket etmelidir. Bebekler de dahil hiç kimse gergin bir ortamda, hızlı hızlı yemek yemek istemez. Bunun için şu konulara dikkat edebilirsiniz;
- Bebekleri yatar durumda ağzına tıkıştırarak beslemeyin.
- Ekran karşısında, elinde telefon tablet ile beslemeyin.
- Yeni gıdalara yavaş yavaş geçiş yapın.
- Beslenme saatini rahat, gerilmeden geçirin.
- Gıdalar ile oynamasına bazen de döküp saçmasına olanak tanıyın.
- Yemekleri bebek açken yedirin. Öncesinde atıştırmalık vermeyin.
- Yemek saatinde ortamda bir müzik açmak bile havanızı değiştirebilir.
- Bebeğinizi tatlı yedirmeye alıştırırsanız sonradan sebzelere ve tatlı olmayan gıdalara alıştırmanız zorlaşır.
- Bebeğiniz bir besini her defasında yemek istemiyor ise hekime danışın. O besini tolere edemiyor olabilir.
- Bebek yeni bir besin yedikten sonra ishal, pişik, ciltte kaşıntı, kızarıklık olursa hekime bilgi verin. Besin, alerji yapmış olabilir.
- Bebekler büyüdükçe yaklaşık 1 ile 1,5 yaşında iştahları öncesine göre azalır. Bu büyüme hızının daha yavaşlamış olmasındandır. Bebeğinizin kilosu ve büyümesi normal ise sorun yoktur. Çok yemesi gerekmeyebilir. Hekim kontrollerinde durumu hakkında hekimini bilgilendirin.
- Sabırlı olun.
Ay ay bebek beslenmesi yazımızda ilave bazı bilgilere de göz atmak isteyebilirsiniz. Ayrıca 06-12 ay bebek yemekleri sayfamızdan tariflere ve hekim yorumuna ulaşabilirsiniz.
Kaynak: WHO Dünya Sağlık Örgütü, bebek beslenmesi klavuzundan faydalanılmıştır.
