Sünnet sonrası erken veya ileri yani geç dönemde bazı sorunlar görülebilir. Bu sorunların başlıcaları kanama ve enfeksiyondur. Öncelikle bu sorunların yaşanmaması için sünneti yapacak hekimin ve hastanenin doğru önlemleri almış olması gerekir. Cerrahi bir işlem olan sünnet doğru kişilerce uygulanması gereken hassas bir işlemdir. Sünnet sonrası erken dönemde görülebilen problemler kanama, enfeksiyon, hematom, ödem gibi şikâyetler yaşanabilir. Bakım sırasında iyileşme esnasında salgılanan lenf sıvısı birikip kuruyarak beze, kiloda değdiğinde koparak hafif kanamalar yapabilir. Olası sorunlar ve tedavileri ise şöyledir.
Sünnet sonrası erken dönem sorunları
Kanama
Sünnet, penis derisi ve yüzeyinin damarsal yapısı nedeniyle kanamalı bir işlemdir. Sünnet sırasında kanamaya yönelik önlemler alınmış olmalıdır. Damar uçlarındaki kanamalar düşük dereceye ayarlanmış koter veya kendiliğinden eriyen ipliklerle yapılan işlem ile durdurulur. Sünnetten sonra ilk 24 ila 48 saat içerisinde kesi yerinden sızıntı şeklinde kanama gözlemlenebilir. Bu kanama genellikle kendiliğinden durur. Eğer damla damla ve pansumana rağmen durmayan bir kanama varsa, damar uçlarından biri açılmış olabilir. Bu durumda kanamayı durdurmak için yeniden bir girişim gerekebilir. Kimi zaman, henüz tanı konmamış doğumsal pıhtılaşma bozuklukları nedeniyle tüm önlemlere karşın durmayan bir kanama da görülebilir. 48 saati geçen, kesinin birçok yerinde oluşan ve önlemlere karşın durmayan bir kanamada olası bir pıhtılaşma bozukluğu araştırılmalıdır.
Enfeksiyon
Enfeksiyon ise sünnet sonrası bakıma ve temizliğe özen gösterilmemesi sonucu oluşur. Bu durum genellikle 48-72. saatten sonra belirti göstermeye başlar. Penis dokusu ödemlenir (şişer) ve kızarabilir. Bu gibi durumlarda temas dokunmak) ağrıya sebep olur. Ender olarak yara yerinden iltihap sıvısı gelebilir. Tedavi edilmesi gerekir. Tedavide ağızdan antibiyotik verilmesi gerekmektedir. Antibiyotikli pomadların yararı olmaz. Sünnet öncesinde ve işlem sırasında steriliteye ve cerrahi ilkelere titizlikle uyulması enfeksiyon olasılığını ortadan kaldıran en önemli uygulamadır.
Küçük morarmalar
Sünnet için iğne ile uygulanan bölgesel anestezi kimi zaman deri altında kanamalar yaparak küçük morarmalara (hematom) neden olabilir. Bu durum genellikle bir iki hafta içinde kendiliğinden geçer.
Şişlik
Sünnet sonrasında oluşan ödeme bağlı olarak peniste şişlik görülebilen durumlardandır. Bu durum da bir hafta içerisinde kendiliğinden kaybolur. Ödem nedeniyle penis gerginleşeceğinden çocuk ağrı hissedebilir. Ilık suya oturma banyosu şişliğin azalmasına yardımcı olur.
Berrak sıvı sızıntısı
Sünnet sonrası ilk günlerde, kesisinin olduğu yerde sızıntı şeklinde berrak bir sıvı açığa çıkabilir. Bu, dokuların iyileşmesi sırasında salgılanan lenf sıvısıdır. Birkaç gün içerisinde kendiliğinden durur. Sızıntı kesi kenarlarında sarı renkli birikintilere yol açar. Bu görünüm yanlışlıkla enfeksiyon olarak tanımlanır ve çocuğun gereksiz yere antibiyotik kullanmasına neden olur. Eğer temizlenmezse kurur ve “kabuklanma” olarak tanımlanan duruma yol açar. Çamaşır değiştirme sırasında yanlışlıkla dokunulduğunda yerinden kalkan kabuk, henüz iyileşmemiş dokunun kanamasına neden olabilir. Yumuşatıcı pomad uygulanması ve ılık suya oturma banyosu bu durumda da önerilen etkili bir yöntemdir.
Sünnet sonrası geç dönem sorunları
Sünnet sonrası geç dönemde yaşanabilen bazı sorunlar ise şöyledir.
Uzun görünümlü sünnet derisi
Dıştan bakıldığında bazen sünnet derisi uzunmuş gibi görülebilir. Sünnet sırasında çıkarılacak derinin uzunluğunun iyi planlanması gerekir. Penis etrafında az ya da çok yağ dokusunun bulunması fazla deri kalmış gibi görünmesine neden olabilir. Dıştan gömülü gibi görünen penis gövdesi, yanlardan bastırılarak dışarı çıkarıldığında ya da çocukta ereksiyon geliştiğinde, fazla gibi saptanan derinin aslında olması gereken uzunlukta olduğu gözlenir. Eğer bu deri çıkarılacak olursa, ileride çok ciddi ereksiyon sorunları oluşabilir.
Sünnet sonrasında gerçekten fazla deri kalmış ya da dıştan bakıldığında simetrik olmayan deri fazlalıkları oluşmuş gibi bir görünüm de saptanabilir. Eğer, yanlardan bastırılıp penis gövdesi tam olarak ortaya çıkarıldığında ya da çocukta ereksiyon geliştiğinde bu görünüm ortadan kalkıyorsa, herhangi bir şey yapmaya gerek yoktur. Bu işlemlere karşın deri fazlalıkları hâlâ duruyorsa, o zaman estetik amaçlı düzeltme işlemi uygulanabilir.
Gömülü gibi görünen penis
Kilolu ya da penisin hemen üzerinde (pubis bölgesinde) yağ dokusu fazla olan çocuklarda, sünnet sonrasında penis içeri gömülmüş gibi görünebilir. Yapısal olan bu durum tıbbi anlamda gömük penis olmayıp, zaman içerisinde yağ dokusunun kaybolması ile normal görünüme dönecektir. Ancak, sünnet sonrasında masaj yapılmazsa, kesi penisin uç kısmında büzüşerek iyileşir. Büzüşme ve yapışıklık kalan derinin geriye doğru sıyrılmasını engeller. Erken dönemde darlık elle açılabilir. Darlık ve yapışıklık ciddiyse yeniden cerrahi girişim gerekir.
Yapışıklık
Bebekken yapılan sünnet sonrasında, penisin uç kısmı ile gövde arasındaki kanal kısmında yapışıklık olabilir. Bu durum elle kolaylıkla açılabilir, ancak yeniden yapışma ihtimali de yüksektir. Farklı bir yapışıklık olan bu yapışma çocuk 3-4 yaşlarına geldiğinde kendiliğinden yok olur.
Küçük şişlikler
Sünnet sonrasında deri altında dışarıdan görülebilen mercimek tanesi büyüklüğünde şişlik görülebilir. Bunlar elle dokunulduğunda yuvarlak, hareketli ve ağrısızdır. Pıhtılaşırken kalsifiye olan (kireçleşmiş) kanama vaya kullanılan dikişe bağlı olarak gelişmiş bir reaksiyon olabilir. Granülom olarak tanımlanan bu yapı, genellikle kendiliğinden kaybolmaz ve çıkarılması gerekir.
Kesi yeri açılması
Nadiren de olsa kesi yeri açılabilir. Bu açıklık genellikle kendiliğinden kapanır. Kimi zaman, dikiş konulan yerlerde minik delikler kalabilir ve bunların içi derinin salgısıyla dolarak dışarıdan bakıldığında siyah noktacıklar olarak görülür. Bunlar, içi boşaltılarak temizlenir.
Sünnet sonrası peniste doku kaybı
Hiçbir hekimin karşılaşmak istemediği en ciddi sorun ise, penis derisinde ortaya çıkabilecek doku kaybıdır (nekroz). Herhangi bir nedenle, besleyici damarın zedelenmesi (içine ilaç enjeksiyonu yapılması, kesilme ya da koterin çok yüksek derecede kullanılması vb) derinin beslenmesini bozar ve günler içerisinde penisin uç kısmı glanstan başlayarak etkilenen tüm deri ve diğer dokularda kayba yol açar. Çok erken dönemde uygulanacak özel tedaviler ile olayın durdurulabilmesi olasılığı vardır. Tedavisi genellikle uzun dönemlidir.
Sünnetin deneyimli bir hekim tarafından tıbbi donanımlı bir merkezde ve cerrahi kurallara uyularak yapılması, bu sorunlarla karşılaşılmasını önlemek için alınacak en önemli tedbirdir.
Prof. Dr. İrfan Serdar Arda | Çocuk Cerrahisi Uzmanı
İlginizi çekebilir: Yenidoğan sünneti
