Pahalı bir baharat olarak bilinen safran, iyi bir antioksidan, yemekler için tat ve renk verici eşsiz bir baharattır. İçinde bulunduğumuz sonbahar mevsiminin ekim ve kasım aylarında yapılan safranın hasadı bazen mevsimsel olarak daha erken olabiliyor. Safran hakkında yapılan bilimsel çalışmalar bu değerli baharatın psikolojimize olumlu katkılar sağlayabileceğini öne sürüyor. Öte yandan kadınların adet öncesi yaşadığı sorunları (PMS semptomları) azaltmada da faydalı olabileceğine dair araştırmalar da bulunuyor. Safranın faydaları fazla olsa da doğru kullanılması gerektiğini de unutmamak gerekiyor.
Safran antik Yunan döneminden beri tanıyor. Bu güzel baharatın üretiminde çoğunlukla insan emeği olması nedeniyle de pahalı bir ürün olarak mutfaklarda yer almaya devam ediyor. Kırmızı Altın olarak da adlandırılan bu bitki güneş ışığı çiçeklere vurmadan önce sabah saatlerinde hasat ediliyor. Işığın yanı sıra çiçeğe zarar verebilecek tozlardan korumak için çiçeğin açmadan toplanması gerekiyor. Mor renkli safran bitkisinin içinde yer alan ince bir sicimden elde edilen safran Türkiye’de Safranbolu’da üretiliyor. Bir kilo safran için yaklaşık 75 -80 bin çiçeğin hasat edilmesi gerekiyor.
Dozunda ve uzman kontrolünde kullanmak gerekiyor
Safran’ın sağlığa faydalarını gösteren araştırmalar bu baharatın depresyonu önlemede, adet öncesi ruhsal sıkıntıları gidermede, kan şekerini dengelemede, tansiyonu düşürmede faydalı olabileceğini gösteriyor. Safran bileşenlerini inceleyen insan ve hayvan çalışmaları, hafif ve orta şiddette depresyon tedavisinde etkili olabileceğini göstermiştir. Bununla birlikte, sinir sistemi üzerindeki safran etkileri hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olmak için, daha fazla araştırma yapılması gerekiyor. Ayrıca bu amaçlarla kullanımı için doz ayarlaması gerektiğinden bu tip ürünleri bilinçsizce kullanmamak gerekiyor. Özellikle bitkisel olduğundan zararsız sanılan ürünlerin hekim kontrolü olmadan şifa bulmak için kullanılması son derece tehlikeli olabiliyor. Ara sıra yemeklerimize ekleyeceğimiz bir miktar safran yemeğe ayrı bir lezzet katarken öte yandan güçlü bir antioksidan almamızı sağlıyor.
Yaşlanma ve bilişsel işlevler üzerine yapılan bir araştırmada beyin yaşlanması inflamasyon (iltihap) ve oksidatif stres artışı ile ilişkilendiriliyor. Hücrelerinizi serbest radikallere ve oksidatif strese karşı koruyan moleküller olan antioksidanlar gibi kimyasallar içen safranda bulunan krosin, krosetin, safranal ve kaempferol önemli bileşenler olarak gösteriliyor. Bunlar hem serbest radikallerle savaşarak fiziksel sağlığımızı korumaya hem de diğer yönleriyle ruhsal sağlığımızı korumaya katkı sağlayabiliyor.
Safranın faydaları nelerdir?
Safran’ın faydaları hakkında genel bir bilgi vermek gerekirse en bilinenleri şöyledir;
- Alzheimer hastalığının bazı semptomlarını hafifletmede
- Depresyon belirtilerin iyileştirmede,
- Yüksek tansiyonu düşürmede,
- Premenstrüel sendrom (PMS) olarak adlandırılan adet öncesi sıkıntıları azaltmada muhtemelen etkili olabileceğine dair araştırmalar mevcuttur.
Diğer özellikleri ise yeterli kanıt olmadığından daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyuluyor. Ayrıca bu muhtemel faydalarını sağlamak için de doz ve kullanım süresinin bir uzman kontrolünde ayarlanması gerekiyor. Bizlerin günlük hayatımızda diğer tüm sağlıklı gıdalarla birlikte yemeklerimizde kullandığımız safran da mutlaka sağlığımız için faydalı olacaktır.
Safranın zararları nelerdir?
Safran genel olarak zararlı bir gıda olmamakla birlikte bir yemekte olabilecek miktardan fazla yendiğinde;
- Hamileler için sorun oluşturabilir. Araştırmalar erken rahim kasılmalarına ve düşüğe sebep olabileceğini gösteriyor.
- Tansiyonu düşürücü etkisinden dolayı düşük tansiyonlu kişilerde sorun yaratabilir.
- Bir yemekte alınabilecek miktardan fazlası zehirlenme ya da alerjik sorunlara yol açabilir.
