Mercimek hem lezzeti hem de kolay pişmesi sebebiyle çok tercih edilen baklagil grubundan bir besin. Özellikle soğuk kış günlerinde bir tabak mercimek çorbasına kim hayır diyebilir ki! Mercimekli yemek tarifleri hekim yazarlarımızın da belirttiği baklagil alerjisi olan ve gaz problemi olan çocuklar haricinde genel olarak sorunsuz yenebilen yemekler. Bu arada hemen belirtelim biz bebek ve çocuklar için en sağlıklı şekliyle tarifleri vermeye çalıştığımızdan yağı çok az tuzu da çoğunlukla eklemiyoruz. Bu nedenle yetişkinler için tarifleri kullanacaksanız siz damak zevkinize göre belirlemeyi unutmayın lütfen.
Mercimek çorbası 8 ay ve sonrası
Malzemeler
- 1 su bardağı kırmızı mercimek
- 1 adet küçük patates
- 1 adet küçük havuç
- 2 yemek kaşığı sızma zeytinyağı
- 4 – 5 su bardağı su
Hazırlanışı
- Mercimek yıkanır.
- Patates ve havuç yıkanır, soyulur ve doğranır.
- Bir tencereye 4-5 su bardağı su koyulur. Tenceredeki suya mercimek, patates ve havuç ilave edilerek kaynamaya bırakılır. Üzerinde köpük oluşursa kaşıkla alınarak atılır.
- Kaynadıktan sonra kısık ateşte havuç ve patates iyice yumuşayıncaya kadar pişirilir.
- Piştikten sonra ocak kapatılır ve içerisine zeytinyağı ilave edilir.
- Sebzeler iyice ezilir ya da blender ile çorba kıvamına getirilir. Çorbayı pürüzsüz yapmazsanız bebekler için daha uygun olacaktır. Hem besin değeri azalmaz hem de bebeğiniz pütürlü yemeye alışır. Eğer çocuğunuzda yoğun gaz problemi varsa çorbayı süzmek mercimeğin kabuklarını bir miktar da olsa ayırmak faydalı olabilir. Bunun için ince bir süzgeci bir başka tencerenin üzerine koyup, çorbayı süzgeçten geçirebilirsiniz. Süzgeçte kalan sebzeleri de kaşık yardımıyla ezerek alttaki tencereye aktarabilirsiniz.
Not: Arzunuza göre içine kimyon da ilave edebilir, patates yerine 1 kahve fincanı kadar pirinç kullanabilirsiniz. Patates de gaz yapan bir besin olduğu için pirinç kullanmak gaz sancısı çok olan bebekler için daha uygun olabilir.
Not 1: Çorbaya iki kaşık önceden haşlanmış yağsız et suyu ya da 1 adet evde yapılmış et suyu bulyon da koyabilirsiniz.
Doç. Dr. Enver Mahir Gülcan’ın notu:
Mercimek, önemli bir besin grubu olan kuru baklagillerdendir. Protein ve lif bakımından zengin olan bu besin lif içeriği sayesinde kabızlık çeken çocuklar da bağırsak harekelerini arttırmaya yardımcı olur. Türk mutfağının sevilen yemeklerinden olan mercimek çorbası çocuklar için iyi bir besin kaynağıdır.
Demir, magnezyum ve potasyum gibi mineraller içeren mercimek, doymamış yağ asitleri içerir. Glisemik indeksi düşük olduğundan kan şekerini hızla yükseltmez. Bu da kırmızı mercimeği çocuklar için daha da değerli bir gıda yapmaktadır. Mercimek gaz problemi yaratabileceğinden yemekten sonra bebeğin hemen uyumaması gazını daha rahat çıkartmasına yardımcı olur.
Erişteli yeşil mercimek yemeği 9 ay ve sonrası
Malzemeler
- 1 su bardağı yeşil mercimek
- 1/4 su bardağı veya 1 çay bardağından biraz az erişte (Erişte tam tahıllı undan da olabilir)
- 1 küçük kuru soğan
- 1 tatlı kaşığı tatlı biber salçası (İsteğe bağlı)
- 2 çorba kaşığı kadar yağsız dana kıyma
- 1 çorba kaşığı tereyağı veya sızma zeytinyağı
Hazırlanışı
- Mercimek bir gece önceden suda bırakılır. Ertesi gün suyu dökülür. Mercimek bir miktar su ile yaklaşık 15 dakika haşlanır. Bu suyu da dökülür. Süzülmüş mercimek bir kaba koyulur.
- Öte yandan tencereye yağ koyulur, kuru soğan ve biber salçası ilave edilir.
- Soğanlar hafif piştiğinde kıyma eklenir.Tahta bir kaşık ile iyice karıştırılır.
- Kıyma piştiğinde (yaklaşık 15 dakikada pişer) içine kenara koyduğunuz mercimek eklenir.
- Üzerine 2 – 2,5 bardak sıcak su ilave edilir. Çorba kıvamında olmasını istiyorsanız 3 – 3,5 bardak da ekleyebilirsiniz. Yemek kaynamaya başladığında erişte ilave edilir. Erişteler de pişip yumuşadığında yemeğiniz hazırdır.
Yeşil mercimek yemeği nane ile daha lezzetli olur. Ancak naneyi her çocuk hazmedemeyebilir. Arzu ederseniz ocaktan almadan 5 dakika kadar evvel 1 çay kaşığı kadar da kuru nane koyabilirsiniz. Yine de küçük mideleri fazla yormamak için biz listeye naneyi almadık. Tuz da 1 yaşından önce verilmediğinden malzemeler listesinde yer almıyor.
Doç. Dr. Enver Mahir Gülcan’ın notu:
Kuru baklagilleri pişirmeden önce eski usul minimum 1 gün önceden suda bekletin ve içinde beklediği suyu 1-2 defa değiştirin. Yemeği pişireceğiniz zaman bu suyu kullanmayın, dökün ve taze su ile pişirin. Zira içinde beklediği suya toksik maddeler karışır.Yeşil mercimek protein, karbonhidrat, lif, fosfor, kalsiyum, demir, sodyum, potasyum, A vitamini, B1 vitamini, B2 Vitamin ve yüksek oranda folik asit içerir. İçerisindeki kompleks karbonhidrat ve proteinlerin zenginliğinden ancak doğru şekilde hazırlanıp pişirildiğinde yararlanılabilir. Bitkisel protein içerir. Yemeği kıymalı veya etli yaparsanız hem bitkisel hem de hayvansal protein almış olursunuz.
C vitaminlerinden zengin sebze ve meyvelerle yenildiğinde yapısındaki demirin vücutta kullanımı artar. Örneğin; 1 porsiyon mercimek yemeği, 1-2 dilim tam tahıl ekmeği ve taze mevsim salatası harika bir menüdür.
Ezogelin çorbası 1 yaş ve sonrası
Malzemeler
- Yarım su bardağı kırmızı mercimek
- 2 çorba kaşığı pirinç
- 1 çorba kaşığı biber salçası
- 4 bardağı su
- 1 adet küçük soğan
- 1 tatlı kaşığı tereyağı
- 1 tatlı kaşığı zeytinyağı
- 1 tutam kimyon ya da toz kişniş (özellikle gaz yapmasını önlemek için)
- 1 çay kaşığı kuru nane
- 1 tatlı kaşığı tatlı toz biber
Hazırlanışı
- Yıkayıp süzdüğünüz mercimek ve pirinci tencereye alıp üzerine su, kimyon ve tuz ekleyerek pişirin.
- Diğer tarafta tereyağı ve zeytinyağını eritip, küçük doğradığınız soğanları içine koyarak soteleyin. Biber salçasını ekleyip, karıştırmaya devam edin. Altını söndürüp nane ve tatlı biberi ekleyin ve iyice karıştırın.
- Eğer tanesiz bir çorba istiyorsanız, pişen mercimek ve pirinç karışımını blendırdan geçirin. Diğer tarafta hazırladığınız baharatlı, soğan ve salça karışımını ekleyerek karıştırın. Bir taşım kaynatın.
- Çorbayı limon ile servis edebilirsiniz.
Doç. Dr. Enver Mahir Gülcan’ın notu:
Geleneksel mutfağımızın vazgeçilmez tatlarından ezogelin çorbası , kırmızı mercimeğin en lezzetli şekillerinden biridir. Çok değerli bir protein kaynağıdır. Kandaki kötü kolesterol düzeyini düşürür: Böylece kalp krizi geçirme riskinizi azaltır. Yüksek oranda içerdiği lif sayesinde insülin ve kan şekerini düşürerek şekerin dengelenmesine yardımcı olurken aynı zamansa bağırsakların çalışmasını sağlayarak kabızlığa da iyi gelir. İçerdiği yüksek orandaki demir ve folikasit sayesinde kansızlığı önlemede yardımcıdır.
Mercimekli balık çorbası 1 yaş sonrası
Malzemeler
- 150 gr beyaz etli balık filetosu ( mezgit, dil balığı, somon olabilir)
- 1 küçük boy soğan
- 1 küçük boy patates
- 1 küçük boy havuç
- 1/2 çay bardağı kırmızı mercimek
- 1/2 çay bardağı pirinç
- 1 tatlı kaşığı natürel sızma zeytinyağı
- 3 su bardağı su
Hazırlanışı
- Bir tencereye 3 su bardağı su koyulur ve kaynatılır.
- Kaynayınca içine balık eklenir ve 15-20 dk pişirilir.
- Başka bir tencereye zeytin yağı koyulur, içine küp küp doğranmış soğan eklenerek 3 dakika sotelenir, ardından küçük doğranmış patates, havuç eklenir, 5 dakika karıştırarak pişirdikten sonra haşlanmış balığın suyu eklenir.
- Kaynamaya başladıktan sonra ayıklanmış ve yıkanmış pirinç, mercimek ilave edilir, kısık ateşte sebzeler yumuşayana kadar pişirilir.
- Piştikten sonra haşlanmış balık da eklenir. 5 dakika sonra ocaktan alınır ve el blenderinden geçirilir.
- Ilıyınca servis yapılır.
Dr. Gülşah Güven’in notu:
Balık insan vücudu için gerekli ve dışarıdan alınması gereken yağ asitleri içerir. Kalp damar sağlığı ve beyinin bilişsel faaliyetleri için bu yağ asitleri önemlidir. Ancak balık alerji potansiyeli yüksek bir gıda olduğu için 9 aydan önce başlanması doğru olmayabilir. Alerjiye eğilimi olan çocuklarda başlama yaşı 1 yaşı bulabilir. Çocuğunuza balık yedirmeye başlatmadan önce, mutlaka çocuk hekiminize danışınız.
NOT: Balık genel olarak 9 ay üzeri bebeklere veriliyor olmasına karşın çorbadaki patates, mercimek, soğan gaz problemi yaratabileceğinden 1 yaş üzeri olarak yayınlanmıştır. Gaz problemi yaşamayan ve balık proteini alerjisi olmayan bebeklere 9-10 ay itibariyle öğlen yemeklerinde sunulabilir.
Mercimekli fava 1 yaş ve sonrası
Malzemeler
- Yarım kilo kırmızı mercimek
- 1 orta boy patates
- 1 küçük soğan
- 1 orta boy havuç
- 1 çorba kaşığı tereyağ
Hazırlanışı
- Kırmızı mercimek birkaç saat önceden ıslatılır.
- Patates, havuç yıkanır ve soyulur.
- Soğan soyulur ve doğranır.
- Patates, havuç, soğan, mercimek bir tencereye alınarak üzerine 2 su bardağı kadar su ilave edilir ve kaynatılır.
- Tüm malzeme piştikten sonra, içerisine 2 çorba kaşığı zeytinyağı ilave edilerek blanderdan geçirilir.
- Şekil alması için cam bir kaba alınır ve buzdolabında bekletilir.
- Üstünü süslemek için bir parça tereyağını 1 diş sarımsak, toz kırmızıbiber ile eriterek sos hazırlayabilirsiniz.
- Son olarak dereotu ile süsleyerek servis edebilirsiniz.
Doç. Dr. Enver Mahir Gülcan’ın notu:
Mercimek protein ve lif bakımından oldukça zengindir. Bu besin baklagil grubunun bir üyesidir. Kırmızı mercimek ayrıca folat, fosfor, potasyum ve demir içerir. Doymamış yağ asitleri içermesi ve glisemik indeksinin de düşük olması kırmızı mercimeği çocuklar için daha da değerli bir gıda yapmaktadır. Kabızlık çeken çocuklar için bağırsak hareketlerini hızlandırarak rahatlama sağlar.Sebze ilavesi ile de zenginleştirilmiş olan bu tarif son derece besleyicidir. Gaz problemi yaşayan küçük çocukların beslenmesinde miktarı çok tutmamakta fayda vardır.
Mercimekli kuzu etli bulgur pilavı 9 ay üzeri veya 1 yaş sonrası
Eğer çocuğunuzda gaz problemi varsa, bu besinlere alerjisi varsa dikkatli olun. Bulgur, mercimek, soğan gaz yapıcı besinlerdir.
Malzemeler
- 100 gr. kuzu kuşbaşı
- 1 su bardağı bulgur
- 2,5 – 3 su bardağı sıcak su
- 1 orta boy kuru soğan
- 2 yemek kaşığı zeytinyağı
- 1 su bardağı haşlanmış yeşil mercimek
Hazırlanışı
Kuzu kuşbaşı az miktarda su ile haşlanır. Yeşil mercimek ayrı olarak haşlanır. Bir başka tencereye sızma zeytinyağı koyulur. Kuru soğan ince doğranır ve zeytin yağında şeffaflaşana kadar orta ateşte pişirilir. (Soğanı uzun süre kavurmayın ve yakmamaya özen gösterin). İçerisine haşlanmış kuzu eti ve bulgur ilave edilir. Birkaç defa tahta kaşık ile karıştırdıktan sonra üzerine mercimek ve sıcak su ilave edilir.2,5 su bardağı suyun bir kısmı haşlanmış olan etin suyundan kullanılabilir. 1 bardak etin suyu, 1,5 bardak normal su şeklinde olabilir. Tencerenin kapağı kapatılarak kısık ateşte pişmeye bırakılır. 20 dakika kadar sonra, pilav suyunu iyice çektiğinde, ocak söndürülür ve pilavın demlenmesi beklenir. Sıcak olarak servis edilir.
Dyt. Figen Fişekçi Üvez’in notu:
Çocuklar için en önemli kaynaklar da biridir demir. Özellikle kırmızı et, içindeki demirin kimyasal yapısı sayesinde bağırsaklarımızdan demir emilimin en yüksek olduğu kaynaktır. Özellikle kuzu eti yabancı maddelere maruz kalmadıkları için bebekler ve çocuklar için en uygun olanıdır. Yeşil mercimek de iyi bir demir kaynağıdır fakat C vitamini ile emilim etkinliği artar. Bu da bu tarifin içindeki soğanla sağlanmaktadır. 8. Aydan itibaren soğan bebeklerinize verilebilir. Bulgur içindeki lif kaynağı ve B1 vitaminleri nedeniyle hem tok tutucu hem de sindirime yardımcıdır. Buğday ürünleri 9. Aydan itibaren verilebilir. Glüten hassasiyeti varsa buğday ürünleri ile ilgili doktorunuza başvurabilirsiniz. Yağ bebeklerin beyin gelişimi için çok önemli, özellikle zeytinyağı oleik asit ve E vitamini içeriğinden dolayı kemik gelişimi için de önemli.
Mercimek köftesi 1 yaş sonrası çocuklar için
Malzemeler
- 2 su bardağı kırmızı mercimek
- 1 yemek kaşığı domates salçası
- 1 yemek kaşığı tatlı biber salçası
- 5 su bardağı su
- 1 su bardağı ince bulgur
- 1 çay bardağı zeytinyağı
- 1 adet orta boy kuru soğan
- 1 diş sarımsak
- 5-6 adet taze soğan
- Yarım demet maydanoz
- 1 çay kaşığı kimyon
- Tuz – Karabiber – Pul biber ( damak zevkinize göre ayarlayabilirsiniz. Küçük çocuklar yiyecekse eklemeyebilirsiniz)
Hazırlanışı
- Mercimeği 5 bardak suda haşlayın.
- Mercimekler haşlanıp, iyice yumuşadıktan sonra tencerenin içerisine ince bulguru ekleyin.
- Tencerede biraz su kalmış olmasına dikkat edin. İnce bulguru mercimeğin içerisine iyice karıştırdıktan sonra tencerenin kapağını kapatın 5-10 dakika demlenmeye bırakın.
- Kuru soğanı yemeklik doğrayın ve bir tavada zeytinyağı kavurun.
- Soğan yumuşadığında ince doğradığınız sarımsağı ekleyin. 5 dk. kadar pişmeye bırakın.
- Taze soğanları ince ince doğrayın.
- Pişen kuru soğanların üzerine salçaları ilave edip karıştırın. İyice karışınca bu harcı yoğurma kabına alın.
- Mercimek ve bulguru da bu yoğurma kabına aktarın.
- Hafif sıcakken taze soğanları, maydanozu ve baharatları ekleyin.
- Hepsi iyice karışacak şekilde yoğurup, elinizle şekil verip servis tabağına alın.
- Dilerseniz marul yaprakları, roka ve limonla süsleyerek servis edebilirsiniz.
