Çocuk yetiştirirken ebeveynler olarak çocuğumuzun söz dinlemesini de isteriz. Bunun için her türlü klasik stratejiyi denemiş olmanıza rağmen, çocuğunuz hala küçük kardeşi ile kavga ediyor, kuralları çiğniyor ya da istemeyen davranışlar yapıyorsa, disiplin yönteminizde bir yanlışlık olabilir. Şimdi sizlere bahsedeceğimiz 10 yaygın disiplin hatasından uzaklaşmaya başladığınız zaman, çocuğunuzun da daha iyi davranmaya başladığını görebilirsiniz. Gelin şimdi uzak durmanız gereken hatalara bir göz atalım…
1-Çocuğunuzu kıyaslamak
Çocuğunuzu kardeşiyle ya da bir başka çocukla karşılaştırmak, kıyaslamak pek de doğru bir davranış değildir. Bu yaklaşım, karşılaştırdığınız çocukla kendi çocuğunuzun arasının bozulmasına neden olabilir. Ayrıca size karşı öfke duymasına da onu daha az sevdiğinizi düşünmesine neden olabilir. Disiplin, çocuğunuzun nasıl davrandığına odaklanmalıdır. Başkalarının neyi nasıl yaptığına değil!
2-Toplum içinde çocuğu azarlamak
Çocukların kendini tehlikeye atan davranışlarına elbette hemen müdahale edilmelidir. Ancak çocuğunuzu başkalarının önünde disipline etmekten kaçının. Bunu yaptığınızda, onlara ne öğretmeye çalıştığınızdan çok, o sırada yaptığınız bu konuşmayı kimlerin duyduğuna odaklanabilirler.
Çocuğunuzun yanlış bir hareket yaptığına şahit olursanız, olanlar hakkında konuşmak için onu özel bir yere götürün. O anda konuşacak bir alan bulamıyorsanız, çocuğunuzun uygunsuz davranışını kısaca belirtin ve bunu evde tartışacağınızı söyleyin. Bazen de ortam çok gerginse herkesin sakinleştikten sonra konuşması daha doğru olacaktır.
3- Belirsiz talimatlar vermek
Çocuklardan istediğiniz şeyi onlara net olarak söyleyin. Çocuğunuza ne yapmaması gerektiğini söylemek yerine, ne yapması gerektiğini söyleyin. Yani, ‘Çöpleri yere atma’ demek yerine, ‘Çöpleri çöp kutusuna atman gerekiyor’ demeyi deneyin.
4-Çocuğun fiziki ihtiyaçlarını göz ardı etmek
Acıkmış, yorgun ve uykusuz bir çocuğun sakin olmasını bekleyemezsiniz. Açlık, uykusuzluk, hastalık konsantre olmayı zorlaştırır ve yanlış davranışları artırabilir. Çocuğunuzla konuşmak istiyor ve bu süreçte sizi dinlemesini sağlamaya çalışıyorsanız, öncesinde karnını doyurmayı deneyin. Örneğin, ‘Kardeşinin oyuncağını aldığını gördüm. Ama bunu yemekten sonra konuşalım’ demeyi deneyebilirsiniz. Bu bir ‘gecikmeli disiplin’ yaklaşımıdır. Bu yaklaşımı uyku için de kullanabilirsiniz. Unutmayın, yorgun veya açsanız, sabırlı olmanız daha zordur.
5-Sürekli tekrarlamak
Çocuklarınız her ne kadar yaramazlık yapmayı sevse de, onları bu huylarından vazgeçirmek için onlara uzun uzun ders vermeniz gerekmez. Bunun yerine sadece yaptıkları davranışın neden iyi olmadığını kısaca anlatın ve yapmamaları gerektiğini açıkça belirtin. Böylece sürekli ne yapmamaları gerektiğini tekrarlamanıza gerek kalmaz.
6-Çocuğunuza sıkça rüşvet vermek
Çocuğunuza istediğinizi yaptırabilmek için şekeri ya da çikolatayı rüşvet olarak kullanabilirsiniz. Ancak bu strateji sadece o an için işe yarayacaktır. Rüşvet aslında bir çocuğun kötü davranışını ödüllendirmektir. Çocuğunuz bu durumu istediğini elde etmek için kullanabilir. Yapılan doğru davranışları hiçbir getiri beklemeden yapmaları gerektiğini onlara öğretmelisiniz. İyi davranışlarını övgüyle mükafatlandırmayı deneyebilirsiniz. Ara sıra istediği bir şeyi yapmak da olabilir ama bu sürekli fiziksel bir alışverişe dönmemeli.
7-Kontrolü kaybetmek
Çocuğunuz evde bir şeyleri dağıtırken sakin kalmanız biraz zor olabilir. Ancak çocuğunuza bağırmanız, aranıza uzaklık sokabilir. Çocuklar kendilerine bağıran kişinin anlatmak istediğini anlamayacaklardır. Ya içlerine kapanacak ya da sinirleneceklerdir. Uygunsuz davranışına sakin bir tonla hitap etmek daha iyidir. Bu yöntemde sabırlı olmak önemlidir.
8-Kişisel olarak algılamak
Çocuklar sınırları test etmeyi severler. En çok da dikkatinize ve ilginize ihtiyaç duyarlar. Yani yaramazlıkları, sizden hoşlanmadıkları için yapmıyorlar, sadece dikkatinizi çekmeye çalışıyor olabilirler. Birçok “kötü” davranış, bir çocuğun ister sevgi, ister çikolata, isterse de beş dakika fazla oyun süresi olsun, istediğini nasıl elde edeceğini keşfetmesiyle ilgilidir. Gereksiz yere çocuğa gücenmek sizi daha az sevecen yapabilir ve bu da aranızdaki bağı zayıflatabilir. Aksine belki de çocuğunuzun sizinle daha fazla vakit geçirmeye ihtiyacı vardır.
9-Verilen cezanın dozunu abartmak
Çocuğunuza vereceğiniz ceza, yaptığı kötü davranışla doğru orantılı olmalıdır. Abartılı cezalar sadece adaletsiz değil, aynı zamanda uygulaması da son derece zordur.
Mantıksız cezalar vermemek için kuralları önceden belirleyin. Örneğin, çocuğunuzdan odasını toplamasını istediğinizde yapmıyorsa, onu en sevdiği TV programından önce bu işi yapması için uyarın. Aksi takdirde program sırasında odasını toplaması gerekeceğini ve programı izleyemeyeceğini belirtin.
10-Tutarsızlık
Kuralları ara sıra uygulamak, çocuğunuza onları çiğnemenin aslında bir önemli olmadığını öğretir. Çocuğunuza kabahati için bir ceza verip bir vermemeniz, onlara durumun önemsiz olduğu sinyallerini gönderir. Bu nedenle ‘kural kuraldır’ demeli ve tutarsızlık göstermemeye özen göstermelisiniz. Sonradan devamını getiremeyeceğiniz kurallar ve cezalardan uzak durmalısınız.
Her şey den önemlisi tüm bunları yapmak size bir günde mucize değişimler getirmez sabırlı ve tutarlı olmaya özen göstermek gerekir. Çocukların karakterleri farklıdır. Kimi çocuk çabuk uyum sağlarken kimi direnç gösterebilir. Ayrıca aile içi iletişim, genel ebeveyn tutumu, farklı hastalıklar da çocuğunuzun davranışlarını etkileyebilir. Eğer sorunlarla kendi başınıza başa çıkamıyorsanız bir uzmandan destek almayı deneyebilirsiniz.
