Antimikrobiyal ilaçlar olarak da bilinen antibiyotikler hem insanlarda hem de hayvanlarda bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlarla mücadele eden ilaçlardır. Antibiyotik kullanımı doğru yapıldığında hayat kurtarabilen bu ilaçlar, yanlış kullanıldığında antibiyotik direnci sorunu doğurabilirler. Antibiyotikler, enfeksiyonları ya bakterileri öldürerek ya da bakterilerin çoğalmasını önleyerek tedaviye yardımcı olur. Antibiyotikler belirli bakteriyel enfeksiyonları tedavi eder. Ancak hastalıklara yol açan bakteriler değişim göstererek antibiyotik direnci oluşturabilirler. Bakteriler dirençli hale geldiğinde ise antibiyotikler onlarla savaşamaz ve bakteriler çoğalmaya devam ederler.
Her antibiyotik kullanımında faydalı bakteriler de kaybederiz. Ancak dirençli mikroplar çoğalmaya devam edebilirler. Hatta bunlar diğer insanlara yayılabilirler. Bazı antibiyotiklerin tedavi edemeyeceği enfeksiyonlara da neden olabilirler. Antibiyotik direnci halk sağlığını tehdit eden önemli sorunlardan biridir. Antibiyotik dirençli bakteriler, antibiyotiklerle tedavi edilemeyen ve tehlikeli enfeksiyonlara neden olabilirler. Antibiyotik dirençli bakterileri öldürmek için daha zordur ve tedavisi çok daha pahalıdır. Bazı durumlarda, antibiyotiğe dirençli enfeksiyonlar ciddi sakatlığa hatta ölüme yol açabilir. Antibiyotik muhakkak hekime başvurularak kullanılmalıdır.
Antibiyotik direncini azaltmada probiyotiklerin rolü?
Probiyotikler, doğru uygulandığında sağlık üzerinde bazı olumlu etkiler gösterir. Probiyotik kullanımı ile hastalıklara dirençli olma ve dolayısıyla antibiyotiğe ihtiyaç duymama durumu oluşur ise dolaylı olarak antibiyotik direncinin oluşmamasına katkı sağlanmış olur. Ancak probiyotiklerin insanlarda ilaca dirençli enfeksiyonları önlemedeki rolleri henüz net olarak belirlenmemiştir. Dolayısıyla önerilerde bulunmaya yetecek kadar kesin bilgi mevcut değildir.
Antibiyotik direnci oluşmasını önlemek için ne yapılabilir?
- Soğuk algınlığı veya grip gibi virüslerin sebep olduğu hastalıklarda antibiyotik kullanmayın. Antibiyotikler virüs üzerinde etkili değildir.
- Gerekmeyen durumlarda size bir antibiyotik vermesi yönünde doktorunuza baskı yapmayın.
- Antibiyotik aldığınızda, kullanım şekline uyun. Dozları atlamayın. Daha iyi hissetseniz bile ilacınızı bitirin ve yarım bırakmayın. Tedaviyi erken keserseniz, bazı bakteriler hayatta kalabilir ve sizi tekrar hasta edebilir bu da daha uzun süre antibiyotik almanıza sebep olur.
- Antibiyotikleri saklayıp başka zaman hekime danışmadan kullanmayın. Başka birine reçete edilmiş antibiyotiği kullanmayın.
- Hekiminizden, sizi ve ailenizi antibiyotik gerektirebilecek enfeksiyonlara karşı koruyacak aşılar hakkında bilgi alabilirsiniz.
Kaynak:
WHO – Dünya Sağlık Örgütü ve CDC
