Astım bronşiyale hastalığı çocuklarda sık görülür. Çocukluk döneminde görülen astım hastalığının bir kısmı alerjik kökenlidir. Akarlar, tüyler, polenler ve mantarlar gibi alerjik maddeler vücuda girerek alerjik reaksiyona sebep olurlar. “Çocukluk çağı astımı, genellikle büyümeyle birlikte hafifleyen ve bazen de kaybolan bir hastalıktır.”diyen İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Çocuk Hastalıkları A.D. Öğretim üyesi, Pediatrik Alerji Göğüs ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Haluk Çokuğraş, önemli bilgiler verdi.
Astım hastalığı çoğu zaman bir besin (süt) alerjisi, alerjik nezle ya da atopik egzema ile birlikte görülür. İki yaşından küçük çocuklarda astım dışında pek çok başka hastalık, astım gibi öksürük ve hışıltı yapabilir.
Astım bronşiyale nedir?
Astım bronşiyale, bronşların çeşitli nedenlerle zaman zaman daralması sonucu, nöbetler halinde gelen solunum güçlüğü atakları, öksürük ve hışıltı ile kendini gösteren bir hastalıktır. Hasta özellikle soluk vermede güçlük çeker. Tıkanma duygusu, göğüste sıkışma ve tekrarlayan öksürükler tabloya eşlik eder. Hışıltı olmaksızın tek başına öksürükle seyreden astım tipleri de vardır.
Astım nöbetlerinin süresi ve sıklığı hastadan hastaya farklılıklar gösterebilir. Astımlı hastaların solunum güçlüğü atakları ve öksürükleri geceleri daha belirginleşir. Astım nöbetleri ilaçlarla ya da kendiliğinden büyük ölçüde azalır. Nöbet geçtikten sonra ise genellikle muayenede hiçbir patolojik bulgu elde edilemez; hasta tamamen normaldir. Bununla birlikte, astımlı hastaların önemli bir kısmında alerjik nezle ve atopik egzema gibi başka alerjik hastalıklara ait belirtiler de görülebilir.
Sigara dumanı, eksoz gazları, boya kokuları, parfüm, soba bacasından çıkan maddeler gibi maddeler de, bronşları hassaslaştırarak daralmalarına zemin hazırlarlar.
Çocuklardaki astımın %70’ınden fazlasının alerjik olduğu kabul edilir. En fazla astıma neden olan alerjenler ev tozu akarlarıdır. Özellikle küçük çocuklarda virüslere bağlı solunum yolları enfeksiyonları da astımı tetikleyebilir.
Astım tanısı klinik belirtilere ve bazı testlere dayanarak konur. Bu testler astıma benzer belirti veren bir çok hastalığın ayırt edilmesine ve tanının doğrulanmasına yarar. Örneğin tüberküloz, kistik fibroz ve doğumsal bazı bozuklukların astımdan ayırt edilmesi son derecede önemlidir. Astımlı hastaların hava yollarındaki daralma akciğer fonksiyon testleri ile saptanabilir. Eğer bronş genişleticilerle daralma ortadan kalkıyor ya da azalıyorsa bu kesin tanıyı koydurur. Bu testin tek zorluğu 6-7 yaşından küçüklere uygulanamamasıdır. Alerji testleri astım tanısı koymaya değil, astıma neden olabilen bir alerjik maddenin var olup olmadığını anlamamıza yardımcı olur.
Astımlı çocuğun tedavisi nasıl yönetilir?
Astımın kronik gidişli bir hastalık olması nedeniyle, ailenin uzun süreli bir tedavi programına hazır olması gerekmektedir. Çocukluk çağı astımının tedavisi astım krizinin tedavisi ve uzun süreli tedavi olarak iki ayrı başlıkta değerlendirilebilir.
Astım, kronik bir hastalıktır ve ataklar halinde seyreder. Bunu önlemek için çok hafif olgular hariç, ataklar dışında da sürekli ilaç kullanılması gerekir. Astımlı çocukları spora yönlendirmek de tedaviye katkı sağlayabilecek bir yaklaşımdır.
Astımda aşı tedavisi (İmmunoterapi) nedir?
Astımlı hastalara aşı yapılıp yapılmaması oldukça tartışmalı bir konudur. Bazı hekimler aşı tedavisini tümden reddederken, bazıları da aşıyı vazgeçilmez bir tedavi yöntemi olarak kabul ederler. Bu tedavinin ana ilkesi, kişinin duyarlı olduğu maddeyi belirleyip, bu maddeyi aralıklarla ve giderek artan dozlarda vererek organizmada bu alerjene karşı duyarlılığı azaltmak, bir çeşit tolerans yaratmaktır.
İmmunoterapi alerjik astımı ve alerjik nezlesi olanlara, eğer alerjenden kaçınılamıyorsa yapılabilir. Tek başına aşı ile astımı tedavi etmek mümkün değildir. Astım mutlaka ilaçlarla tedavi edilmeli, eğer doktor uygun görürse belli koşullarda aşı da tedaviye eklenmelidir.
