Atopik dermatit (egzama) genellikle çocukluk çağında görülür. Zaman zaman yok olan zaman zaman tekrar görülebilen bir deri hastalığıdır. Çocuklarda yaygındır ancak her yaşta ortaya çıkabilir. Atopik dermatit tanısı alan çocuklarda baş, alın ve yanaklarda pullanma sık görülür. Cilt hassas ve kurudur. Bu bölge dış etkenlere aşırı duyarlıdır ve kaşınır. Ovuşturma, kaşıma sonucu bölge tahriş olduğundan kızarıklık, pullanma, deride döküntü kabuklaşma, yara oluşumu gözlemlenebilir. Sürekli kaşıma sebebiyle deri kalınlaşabilir ve cilt rengi bu bölgede değişir. Ciltte renk değişikliği açılma veya koyulaşma şeklinde gözlemlenebilir. Bu durum aylarca hatta bazen yıllarca sürebilir.
Atopik Dermatit bulaşıcı değildir. Genetik geçiş önemli rol oynar. Şikâyetler özellikle ilk 2 yaşta ortaya çıkar. Hastaların pek çoğu bir yaş altı bebeklerdir. Kesin sebebi bilinmemek ile beraber kalıtım ve çevresel faktörler birlikte egzamaya sebep olabilmektedir. Atopik dermatit uzun süreli (kronik) ve periyodik olarak parlama ve sönme eğilimindedir. Bu çocuklarda astım veya saman nezlesi de görülebilmektedir. Ancak her çocukta olacak diye bir kaide yoktur. Genellikle 5 yaşından önce başlar ve ergenlik hatta yetişkinlik dönemine kadar iniş çıkışlı olarak devam edebilir. Genellikle ergenlik ile birlikte belirtiler azalır.
Atopik dermatit (Egzama) belirtileri nelerdir?
Tanı için çocuk doktoru veya dermatolog (cilt doktoru) başvurmanız gerekir. Doktor hastayı muayene eder ve aile öyküsü alır. Çünkü genellikle ailede de alerji, astım, saman nezlesi, atopik dermatit tanısı almış anne veya baba vardır.
- Özellikle geceleri başlayan şiddetli kaşıntı,
- Kırmızı, kahverengimsi lekeler. Bu lekeler özellikle el, ayak, ayak bilekleri, bilekler, boyun, üst göğüs, göz kapakları, dirsek ve dizlerin kıvrımları ve bebeklerde, yüz ve kafa derisinde gözlemlenir.
- Kabuk tutan yüzeyden sızıntı olması . Küçük, kabarıklıklar.
- Kalınlaşmış, çatlamış, pul pul olmuş bir cilt
- Kuru cilt
Egzama nedenleri nelerdir?
- Bu çocukların cildi deterjanlardan ve yünlü veya polyester kumaşlardan etkilenir. Bunlar zaten kuru olan cildi daha fazla tahriş eder. Emekleyen çocuklarda halıya sürtünme sonucu diz kapaklarında tahrişler görülebilir. Bu nedenle çocuk ve bebeklere kıyafet seçerken bazı noktalara dikkat edilmeli mümkün ise %100 pamuk, yumuşak, terletmeyen kıyafetler tercih edilmelidir. Yün ve akrilik halılara da duyarlılık gelişebilir.
- Bazı çocuklarda kendi terine karşı bile hassasiyet gelişebilir. Özellikle çok terleyen çocuklarda pamuklu ve ince kıyafetler tercih edilerek derinin tahrişi engellenmeye çalışılabilir.
- Bebeklerde deterjanlar da cildi tahriş edebilir bu sebeple bebeğe özel deterjan, rende parfümsüz sabun çamaşır yıkandıktan sonra iyi durulama gerektirir.
- Alkol, deodorant, parfüm, kolonya, duş jelleri, sabun cildi tahriş edebilir. Çok sıcak su ile yapılan banyo, banyo lifi ile sert yıkanma gibi işlemler de cildi kurutur. Bunların haricinde diş çıkarma dönemi, stres, uyku bozuklukları, ateşli hastalıklar, duygu durum bozuklukları egzamayı tetikleyebilir. Bebek büyüdükçe egzama görülme durumu azalsa da bu bir daha olmayacak anlamına gelmemektedir.
- Hava sıcaklıkları da etkilidir. Soğuk havalarda havanın nem oranı hızla düşer ve ısı değişiklikleri iç mekân ve dış mekân ısı farklılıkları cildi kurutarak hassasiyetini arttırır.
- Besinler de kimi zaman egzamayı tetikler. İnek sütü, yoğurt, peynir, dondurma, tatlılar, koyun ve keçi sütü gibi süt ürünlerinin kullanımı en aza indirilmelidir. Yumurta akı ve şarküteri ürünleri, soya sosu, üzüm, portakal ve kivi gibi meyveler semptomları daha da kötüleştirebilir. Ayrıca avokado, brokoli ve domatesin de bu dönemde çocuklara yedirilmemesi daha iyi olabilir.
Atopik Dermatit tedavisi nasıldır?
Atopik Dermatit olan çocuklarda cildi nemli tutmak gerekir. Cilt kuruluğu yok olmaz ama kontrol altında tutulabilir. Çoğunlukla aileler verilen tedavide kortizonlu krem kullanımından çekinir. Oysa %1 hidrokortizon içeren bir pomat en hafif olanıdır ve derideki şikâyetleri hızla geçirir. Çok uzun süre kullanmaya gerek kalmaz. Ancak hekim danışmadan kullanılmamalıdır. Genellikle günde bir defadan fazla sürülmesi önerilmez. Yalnızca sorun olan bölgeye uygulanır. Göz kapağına uzun süre kullanılması glokom, katarakt oluşumuna sebep olabilir. Bu tip pomatların kullanımı hekimin verdiği süreyi aşmamalıdır.
Antihistaminik ilaçlar kaşıntıyı gidermede yardımcıdır. Genellikle gece yatmadan önce verilir. Ancak bu ilaçlar da çocukta uyku hali yapabilir. Bazen de tam tersi aşırı hareketlilik ve huysuzluk gelişmesine sebep olabilir. Eğer bebeğin veya çocuğun cildinde enfeksiyon gelişir ise o zaman hekim antibiyotik tedavisi uygulayabilir.
Egzama ile birlikte görülebilen diğer rahatsızlıklar nelerdir?
- Astım ve saman nezlesi: Atopik dermatiti olan küçük çocukların yarısından fazlasında yaklaşık 13 yaşına kadar (ergenlik) astım ve saman nezlesi görülebilir.
- Kronik kaşıntılı, pullu cilt: Nörodermatit adı verilen bir cilt rahatsızlığı görülebilir. Bu durum etkilenen bölgede cildin renginin değişmesine, kalınlaşmasına neden olabilir.
- Cilt enfeksiyonları: Cildi tahriş eden kaşıma sonucunda açık yaralar ve çatlaklar oluşabilir. Bunlar, herpes simpleks virüsü dahil olmak üzere, bakteri ve virüslerden kaynaklanan enfeksiyon riskini artırır.
- El dermatiti: Bu özellikle elleri gün içerisinde sık sık ıslanan, yıkanan, sabun, deterjan ve dezenfektanlara maruz kalan kişileri etkiler. Hekimlerde, sağlık çalışanlarında sık gözlemlenir.
- Alerjik dermatit: Bu durum atopik dermatitli kişilerde yaygındır.
- Uyku problemleri: Kaşıntı ve tahriş uykunun bozulmasına neden olabilir.
- Sivilce: Eğer bebeğin cildi çok kuru değil ise kullanılan nemlendirici kremlar gözenekleri kapattığı için küçük sivilceler oluşmasına sebep olabilir.
Atopik dermatit (Egzama) nasıl önlenir?
Cildi sık sık nemlendirin
Kremler, losyonlar nemi ciltte hapseder. Cildinize uygun bir nemlendirici krem (alerji yapmayan vb) kullanabilirsiniz. Bebekler için üretilmiş vaselin kullanımı atopik dermatitin gelişmesini engelleyebilir.
Egzamayı neyin tetiklediğini keşfetmeye çalışın
Cilt reaksiyonunu kötüleştirebilecek şeyler ter, stres, obezite, sabun, deterjan, polen, bazı gıdalar olabilir. Meselâ; narenciye (portakal, mandalina) fazla yemek cildi kurutabilir. Yumurta, süt, soya ve buğday gibi yiyecekleri yedikten sonra egzama görülebilir. Potansiyel gıda alerjilerini tanımlamak için çocuğunuzun doktoru ile konuşmanız ve besin gruplarını tespit etmeniz gerekebilir.
Daha kısa banyo veya duş alın
Banyo ve duş süresini 10 ile 15 dakika arasında sınırlayın. Duş ve banyo için sıcak su yerine ılık su kullanmaya çalışın.
Sabun kullanımına dikkat edin
Yumuşak sabunlar seçin. Parfümlü ve antibakteriyel sabunlar cildi daha fazla kurutabilir.
Bebeğinizi kurularken nazik olun
Bebeğinizi yıkadıktan sonra cildini yumuşak bir havluyla kurulayın ve cildiniz hâlâ nemliyken nemlendiriciyi uygulayın.
