Ana SayfaÇocuk SağlığıÇocuk BeslenmesiAy ay bebek beslenmesi nasıl olmalı ve nelere dikkat edilmeli?

Ay ay bebek beslenmesi nasıl olmalı ve nelere dikkat edilmeli?

-

Bebeğin büyüme hızına yetişebilmek için bir süre sonra anne sütüne ilaveten ek gıdalara başlanır. Bebek beslenmesi yetişkinlerinkinden farklıdır. Bebekler yetişkinlerin küçük modelleri değildir. Bu nedenle ay ay bebek beslenmesi farklılık gösterir.

Bu dönem sağlıklı yaşamın temellerinin atıldığı dönemdir. Anne sütü bebeğin gereksinim duyduğu besin maddelerini uygun miktar ve kalitede içermesi, enfeksiyonlara karşı koruyucu özelliktedir. Bebeğin fizyolojik ve psikososyal gereksinimini 6 ay tek başına karşılamaya yeterlidir, bu aylardan sonra bebeğe uygun ek gıda verilmesi, eksik beslenme ve enfeksiyon tehlikesinden uzak, sağlıklı başlangıç yapmasını sağlar. Bebek beslenmesi ek gıdalara geçiş döneminde de anne sütü ile devam eder. Ancak 6. aydan sonra anne sütü, tek başına bebeğin sağlıklı gelişimi için yeterli olmaz.

Ay ay bebek beslenmesi

  • 4 – 6. ay bebek beslenmesi

İlk başlangıç olarak genellikle meyve verilmesine karşın çok tatlı olmayan meyveler ile başlanmasını diğer daha az tatlı sebze gibi gıdalara bebeklerin alışmasında önemlidir. Tatlı tada alışan bebek sonradan diğer gıdalar tatsız geleceği için biraz nazlanabilir. Bu sebeple meyve seçerken elma, kayısı, şeftali gibi çok tatlı olmayan meyveler ile başlamak daha yerinde olur. Mevsime göre meyve vermeye özen gösterin. İki tatlı kaşığı gibi az miktar ile başlanıp arttırarak devam edebilirsiniz.Bebeklere reçel gibi ilave şeker içeren gıdalar verilmemelidir. Yemesi için yemeğine şeker ilave edilmemelidir.

Sebze Püresi: Genellikle öğle öğünde verilmeye başlanır. 1 orta boy havuç, 1 orta boy patates ve 1 tatlı kaşığı pirinç bir miktar su ile pişirilir ve çatalla ezilir. 1 hafta sonra 2-3 günde bir yeni mevsim sebzeleriyle zenginleştirilir (bezelye, kabak, huvuç, patates) ve bir tatlı kaşığı zeytinyağı eklenerek hazırlanır. Sebze çorbaları en fazla 2 gün dolapta saklanabilir. Derin dondurucuda az miktarlarda dondurulabilir.

Bebeklerinizin pürelerine, çorbalarına gerekir ise pişme işlemi bittikten sonra ılıdığında anne sütü ilave edebilirsiniz. Anne sütü ilave edilen gıdalar tek seferde yedirilmeli ve bekletilmemelidir. Anne sütü ısıtılmamalı ve pişirilmemelidir.

Meyve püresi: Ara öğün olarak verilebilir. Elma, armut, muz, şeftali, üzüm, kayısı gibi meyveler püre yapılarak bir veya iki tatlı kaşığı başlanır ve artırılır. Meyveler iyi yıkanmalı kabukları soyulmalı, cam rendeden geçirilmeli veya çatalla iyice ezilmelidir. Günde bir veya iki kez öğün aralarında orta büyüklükte bir meyve verilebilir. Ev yoğurdu ile birlikte de verebilirsiniz.

Pirinçli Muhallebi: Pirinç glutensiz ve en az alerjik besin olduğu için ilk önerilen yiyecektir. Pirinçli hazır kaşık mamaları 1-2 kaşıkla başlanmalıdır. Pirinç unu ve su ile muhallebi hazırlanabilir. İçine meyve veya sebze koyularak zenginleştirilebilir.

Eğer bebeğiniz meyve yedikten sonra çok ağlıyor ise hazmedemiyor olabilir bu durumda az bir su ile 3 – 4 dakika meyveyi hafif pişirebilirsiniz.

Çocukların yemeklerini kısık ateşte, ağır ağır pişirmek mümkün ise buharda pişirmek iyi bir seçimdir. Ancak şart değildir. Alüminyum, bakır, teflon, sırrı kalkmış emaye tava tencere kullanmayınız. Gıdaları sıcak olarak plastik kaplara koymayınız. BPA içermeyen biberonlar ve kaplar kullandığınızdan emin olunuz.

  • 6 – 8. ay bebek beslenmesi

-Sebze püresi ilk başlangıçta tek veya iki sebze karışık azar azar başlanır. Eğer ek gıdalara 6. aydan önce başlandıysa (havuç, patates, bezelye, bal kabağı, kabak, semizotu) yağsız dana etinden elde edeceğiniz et suyu ile birlikte pişirilip çatalla iyice ezilerek verilebilir. Sebze çorbaları yapılabilir. Ek gıdalara yeni başlanıyor ise 4. ve 6. ay gıdalarına bakarak havuçlu, patatesli sebze püresi, elma, şeftali rendesi, meyveli veya pirinç unlu ya da yulaflı muhallebi ilk gıdalarınız olacaktır.

-Sebze püreleri ilk başta yağsız et haşlanarak suyu  ile  7. ay sonlarına doğru 8. ayda etler de küçük küçük didiklenerek eklenebilir. Çok pürüzsüz yapmamak kaydıyla blander da hafif kullanılabilir. 8. ayda az yağlı etten kıyma çektirebilir ve yemeklerine eklemeye başlayabilirsiniz.

-Besinlerin kıvamı biraz daha yoğun ve orta derecede pütürlü olmalıdır. Bazı bebekler dişleri yokken çok iyi çiğnerken diğerleri çiğneyemeyebilir. Eğer yemekte çok zorlandığı bir gıda var ise sonraki haftalara bırakabilirsiniz.

-Semizotu nitrat içeriği nedeniyle pişirildiği gün yedirilmelidir. Ertesi gün tekrar ısıtmak nitrat içeriğinin artmasına sebep olur. hemen 6. ayda değil 8. ayın sonuna doğru başlanması daha iyidir. Aynı gün hem havuç hem semizotu yedirdiğiniz bebeğiniz fazlaca nitrat alabilir. Bu sebeple yeşil yapraklı sebzeler tek öğünde taze olarak yedirilmeli ertesi gün tekrar ısıtılmamalıdır. Bunun haricindeki sebzeler, zeytinyağlı oldukları için buzdolabında saklanarak ertesi gün de bebeğe verilebilir.

-Meyve püresi, pirinçli muhallebi, peynir, yoğurt, yumurta sarısı verilebilir.(Yumurta iyice pişmiş olmalı ve 1 çay kaşığı kadar başlanmalı 1 hafta içinde yarım yumurta sarısına çıkarılmalıdır.)

-Bebeğiniz ek gıdayı sevmedi diye endişelenmeyin. Çocukların beslenme durumu en iyi kilo alışları ile değerlendirilir. Çocuğunuzu düzenli sağlık kontrollerine götürünüz. Çocuklar desteksiz oturmaya başladıktan sonra en kısa sürede mama iskemlesi alınmalıdır.

-Gaz problemi yaşayan bir bebeğiniz var ise; yer elması, lahana, karnabahar, mercimek gibi gıdaları birkaç hafta daha geç verebilirsiniz. Çocuklar hareketli oldukları saatlerde gazlarını rahat çıkartabilirler. Uyumadan önce yedireceğiniz bir mercimek yemeği gaz nedeniyle erken uyanmasına, uykuda kusmasına sebep olabilir. Zamanlamayı uykusunu da hesaplayarak ayarlayınız. Yemeğin hem ardından bebeği uyutmayacak şekilde yemek saatini ayarlayabilirsiniz.Bebeklere yatırarak yemek yedirmeyin! Ağzına ardı ardına yemeği tıkıştırmayın!

  • 8 – 9. ay bebek beslenmesi

Bebeğiniz artık unlu besinlerden verebilirsiniz. Kahvaltısına veya çorbasına 1 dilim ekmek içi ekleyebilirsiniz.

Sebze püresi veya çorbalara şehriye, makarna ilave edilebilir. Tarhana, kıymalı mercimek, yoğurt çorbası verilebilir.

9. ay itibariyle bebeğinizin alerjik durumu yok ise Balıklı sebze püresi , balık çorbası, buğulama veya ızgara balık kılçıklarına çok dikkat edilmek ve azar azar başlanmak kaydıyla yedirilebilir. Derin sularda yaşayan balıklar civa depoladıkları için bebeklere önerilmez.

  • 9 – 12. ay bebek beslenmesi

Bebeğiniz 1 yaşına kadar anne sütü almaya devam etmelidir. Büyüme hızı azaldığı için bebeğinizin iştahı ilk 8 aya göre daha az olacaktır. Bebeğiniz bardaktan içmeye alıştırın. Daha az öğütülmüş, daha çok pütürlü besinler verebilirsiniz. Yoğurt muhallebi gibi yumuşak kıvamlı gıdalar ile beslenmesi desteklenmelidir.

Ellerini artık kullanabilir. Eline kaşık vererek yemeğe batırıp kendisini beslemeye çalışmasına izin vermelisiniz. Etrafın biraz kirlenmesi sizi korkutmasın. Bu geçici bir süreç biraz sabır.

Beslenmesine sofra yemeklerini ekleyebilirsiniz. Kabak dolması, sulu köfte, kıymalı patates,  kıymalı bezelye yemeği gibi çatalla hafif ezip verebileceğiniz tencere yemekleri uygundur. Yeme hızını bebeğinizin kendi ayarlamasına izin verin. Bebek yemeklerine 1 yaşına kadar tuz 2 yaşına kadar rafine şeker ilave etmeyiniz. Şeker gereksinimini yediği meyvelerden karşılaması daha sağlıklıdır. Meyveler bol miktarda lif de içerir. Bu kabızlığa karşı da bebeğinizi korur

Bu süreçte her şeyden önemli çok ama çok sabırlı olmanızdır. Bırakın etraf dağılsın, kirlensin. Beslenme saatini ne kadar iyi, sakin ve güzel geçirirseniz bebeğinizin beslenme saati ile ilgili duyguları da o derece iyi olacaktır. Bebek beslenmesi konusunda size yardımcı olacak en doğru bilgiyi çocuğunuzu takip eden çocuk doktorunuzdan alabilirsiniz. Çünkü bebeğinizi ve aile öyküsünü en iyi o biliyordur. Ailenin genetik yatkınlıkları, hastalıkları, alerji varlığı ve bunun gibi konulara hakimdir.

Bebeklerde ek gıdaya ne zaman geçilmeli?

Bebeklerde ek gıdaya erken veya geç başlamak çeşitli sorunlara yol açabilir. Erken başlama gibi çeç başlama da Tip1 diyabet ve çölyak gibi hastalıkların riskinde artışa sebep olabilir. Ek gıdaya başlamanın 6. aydan sonraya bırakılması ise; az enerji alımı, oral motor hareketlerde gecikme, demir eksikliğine sebep olabilir. Ama bu dönemde bebeğin çiğneme, yutma becerisinin yeterli olması da önemlidir. İlk 3 – 4 ay bebeğin yutma refleksinin zayıf olduğu emerek beslenme dönemidir.

Bebek 4. – 6. ayda yarı katı gıdaları yutmaya başlar. Baş ve boyun kontrolünün tamamlanması, el-göz koordinasyonunun gelişmesi, anne ve çevreyle ilişkiye geçmesi, oturmaya başlaması gibi gelişim basamakları gereklidir.Ek gıdaya 17 haftadan önce ve 26. haftadan daha geç başlanmamalıdır. Beslenme bozukluğu, ishal, pnömoni, beslenme yetersizliği gibi hastalıkların en sık görüldüğü dönemdir.

  • Gıdalar tek öğün olarak az miktarda başlanıp giderek artırılır. 3 – 4 gün sonra yeni bir besin eklenir.
  • Bebek açken gıda denenmelidir.
  • Gıdayı bebek almazsa zorlamamalıdır.
  • Gıdalar kaşıkla verilmeli Gıdalar taze ve doğal olmalıdır. Konserve, katkı maddeli gıdalar verilmemelidir.
  • Temizliğe önem verilmelidir.
  • Çocukla göz kontağı kurulup konuşulmalıdır.

Bebek beslenmesinde bal 1 yaşına kadar ani bebek ölümüne neden olabileceği için verilmemelidir.
İnek sütü 1 yaşına kadar alerjik olması nedeniyle verilmemelidir.

Ek gıdaların miktarı ne olmalı?

Tamamlayıcı beslenmeden alınması gereken yaklaşık enerji 6-8 aylarda 200 kcal, 9-11. aylarda 300 kcal, 12-23. aylarda 550 kcal dir. Anne sütünün az veya olmadığı durumlarda devam sütü, eğer o da yok ise ilave yemek öğünü devreye sokulabilir. Bebeklerin mide kapasitesi fazla olmadığından ( 6 aylık bebek midesi yaklaşık 180 cc, bir çay fincanı, 1 yaşındaki bebeğin midesi 240 cc, bir su bardağı gıda alabilecek kadardır) Öğünlerdeki miktarları abartmamak kusmayı ve besin reddini azaltır. Doğal, taze ve sağlıklı beslenme önemlidir.

Ancak bebeğinizin kilosu, gelişimi diğer bebeklerden farklıdır. Bu sebeple mama kutularının üzerinde yazan günlük öğün miktarları bile çoğu bebeğe uymamaktadır. Buna en iyi siz ve bebeğinizi takip eden hekim karar verebilir.

Ayrıca sindirim sisteminin de dinlenmesi gerektiği unutulmamalıdır. Bebeğiniz acıkmıyor ise lüzumsuz yere ara öğünler eklemeyin. Bebek 1 yaşına yaklaştıkça öğün saatlerini ailenin yemek saatlerine denk getirerek ayrı ayrı koşturmaktan kurtulabilirsiniz. Hem böylelikle bebeğiniz sofra kültürünü de öğrenmeye başlar.

Ek besinlere başlandıktan sonra iki öğün arasında su (ilk zamanlar kaynatılıp soğutulmuş) verilebilir. Bebek doyduğunda yemek istemeyecektir. Zorlamayın!