Bebeklerde ek gıdaya güvenli geçiş için, besinlerin çocuğun yaşına uygun olması (çiğneyebilme ve yutabilme durumunun doğru tespiti) ve temizlik önemlidir. Çocuk beslenmesinde sadece gıda maddesinin içeriği değil onun güvenli koşullarda yapılmış ve sunulmuş olması da gerekir. Alınacak bazı önlemler ile ek gıdalara geçiş daha sağlıklı hale getirilebilir.
Kabuklu yemişler, çiğ havuç, üzüm gibi sert ve taneli besinler boğulmalara sebep olabileceğinden bebeklere verilmemelidir. Bebeğin yiyebileceği şekilde verilebilir.
Bitki çayları, şekerli içecekler, hazır yemekler, hazır çorbalar, tuzlu, biberli gıdalar, hazır meyve suları, konserve gıdalar bebekler için uygun değildir. Salam, sucuk, sosis gibi gıdaların bebek beslenmesinde yeri yoktur. Bebek yemeklerine bir yaşına kadar tuz, şeker ilave edilmez.
Ayrıca, Botulizme sebep olabildiği için “bal” bir yaşından önce çocuklara verilmemelidir.
Bebek ve küçük çocuklar vejetaryen beslenmemelidir.
Ek gıdaya geçişte temel kurallar
• Ek gıdaya başlanma sürecinde anne sütüne, devam edilmelidir.
• 6-8 aylık bebekte 2 öğün, 9-11 aylık bebekte 3 öğün tamamlayıcı besin yeterlidir; 12−24 aylık bebekte gerekirse ek olarak 1-2 ara öğün eklenir.
• Tamamlayıcı beslenmeye tek çeşit ile başlanmalıdır.
• Her yeni gıda teker teker en az 2-3 gün aralıklarla eklenmelidir.
• Etin tamamlayıcı beslenmeye dâhil edilmesi geciktirilmemelidir.
• Gıdalara şeker ve tuz ilave edilmemelidir.
• sağlıklı çocuklarda, yağ ve kolesterol kısıtlaması yapılmasına gerek yoktur. İçeriğinde çok yüksek enerji bulunan besinler aşırı kilo alımına yol açabileceğinden verilmemelidir.
• Çölyak hastalığının gelişmesinin önlenebilmesi için tahıllar anne sütü ile beslenmeye devam edilirken 17. haftadan sonra başlanabilir.
ÖNEMLİ NOT: Bebeği yavaş ve sabırla beslemek, desteklemek ayrıca asla
zorlamamak çok önemlidir.
Bebeklere aylarına göre verilebilecek besinler
0-6 ay yalnızca anne sütü
4 – 6 ay (Anne sütü yetersizse veya yoksa)
• Anne sütü
• Formül süt (tercihen demirle zenginleştirilmiş)
Formül süt verilemiyorsa
> Az miktarda tahıl içeren sebze çorbası
(17. haftadan sonra)
• Az miktarda (2 – 3 tatlı kaşığı kadar evde sıkılmış meyve suyu zamanla püreye geçiş)
6 – 8 ay
• Anne sütü
• Anne sütü yeterli değilse süt ürünleri. Tercihen demirle zenginleştirilmiş formül süt. Formül süt verilemiyorsa:
> Yoğurt
> Suyla hazırlanmış muhallebi – sütlaç
• Zenginleştirilmiş sebze çorbası (et, tavuk, peynirli)
• Mercimek çorbası
• Haşlanmış yumurta sarısı
• Beyaz peynir
8 – 12 ay 6 – 8. ayda verilenlere ek olarak:
• Baklagiller
• Ezilmiş makarna, pilav, ekmek, tam tahıllı ekmek vb.
• Et, tavuk, balık, köfte, sebze yemekleri
1 yaş:
- Anne sütü
- Tam yumurta
- Ev yemekleri (Yiyebileceği şekilde sunulan ve besin değeri olan)
- Demirle zenginleştirilmiş devam sütü.
Ek gıdalara güvenli geçiş için bazı öneriler
- Pişmemiş yiyecekleri güvenli, kuru bir yerde saklayın.
- Çiğ gıda maddeleri ile pişmiş gıda maddeleri arasında temas olmamalıdır.
- Tüm yiyecek hazırlama yerleri temiz tutulmalıdır. Tezgah, masa, tabak vbg.
- Pişirme kaplarını iyi yıkayın.
- Meyve ve sebzeleri iyi yıkayın.
- Temiz su kullanın.
- Yiyecekleri iyice pişirin.
- Pişmiş yiyecekleri saklamaktan kaçının; Bunun yerine, sık sık taze yiyecek hazırlayın.
- Pişmiş yiyecekler saklanırken, mümkün olduğunca serin tutulmalı. Buzdolabında saklanmalıdır.
- Pişirilmiş gıdalar yenilecekse, önce iyice ısıtılmalıdır.
- Yemek hazırlamadan ve beslenmeye başlamadan önce çocuğunuzun elleri ve kendi ellerinizi yıkayın.
ÖNEMLİ NOT: Eğer bebeğinizin beslenemediğini, aç kaldığını, kilo almadığını düşünüyorsanız asla başka annelere değil, bir sağlık kurumuna başvurunuz. Diğer annelerin tecrübeleri sizin çocuğunuza uymayabilir.
Kaynak:
1- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/368301
2- http://journals.lww.com/jpgn/Abstract/2008/01000/Complementary_Feeding__A_Commentary_by_the_ESPGHAN.21.aspx
3- http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/42739/1/924154614X.pdf
4-http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/42710/1/9241546069.pdf
