Öksürük, akciğerlerdeki havanın şiddetle dışa atılmasına yarar. Solunum yollarının temizlenmesi için gerekli bir tepkidir. Üst solunum yolu enfeksiyonu gibi bazı hastalıklarda, enfeksiyonun akciğere inmesini engeller. Bebekler doğduktan sonra günde birkaç kez öksürüp hapşurarak solunum yollarını temizlerler. Öksürük kuru veya balgamlı olabilir. Bu öksürüğün sebebine bağlı olarak değişiklik gösterir. Kuru öksürük tabir edilen öksürük genellikle daha uzun sürü seyreden ve tedavisi balgamlı öksürük ile aynı olmayabilir. Bu sebeple öksüren bebek veya çocuğa bilmeden öksürüğü kesici ilaçlar verilmemelidir. Bazı doğal destekleyiciler de öksürüğün şiddetini azaltabilir.
Öksürük nedenleri nelerdir?
Çocuklarda öksürük nedenleri genellikle şöyledir.
Virüslere bağlı oluşan üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları
Virüse bağlı alt ve üst solunum yolu enfeksiyonlarının çoğu öksürük yapar. Bu enfeksiyonlar (soğuk algınlığı, grip gibi) alt solunum yoluna inerse (göğüse) bronşite neden olabilir.
Bronşit
Bronşit 2-3 hafta sürer ve kuru bir öksürüğe sebep olur. Bazen de öksürük balgamlı olabilir ve bebekler balgam nedeniyle kusabilir.
Astım
Öksürüğe genellikle nefes darlığı ve göğüste sıkışma hissinin eşlik ettiği astım öksürük yapabilir.
Alerji
Solunum alerjisi olan çocuklarda sık görülen genellikle kuru bir öksürük oluşur.nefes almada zorluk da yaşanıyor ise hekime bilgi verilmelidir. Alerjik astımı olanlarda öksürük sabaha karşı artış gösterir. Özellikle eforlu hareketlerden sonra (koşunca, merdiven çıkınca vb) öksürük, göğüste sıkışma ve hışıltılı yakınmalar olabilir.
Reflü
Reflü kronik öksürük nedenlerindendir. Mide asit sıvısının mideden yemek borusuna doğru geri gelmesiyle oluşan tahriş sonucu öksürük oluşabilir. Asitli, baharatlı,yağlı gıdalar çocuklarda gece yatmadan hemen önce içilen süt gibi içecekler geceleri nöbetler şeklinde öksürüğe neden olabilir.
Geniz akıntısı
Sinüslerin iltihaplanması geniz akıntısına bu da akıntının yarattığı tahriş nedeniyle öksürüğe sebep olabilir.
Bebek ve çocuklarda öksürük nasıl tedavi edilir?
Öksürük tedavisi sebebine göre değişmekle birlikte evde yapılabilecek yardımcı uygulamalar da öksürüğü geçirmeye yarayabilir. Sıcak içecekler solunum yolunu gevşetir ve genişlemesine yardımcı olur. Sıvı alımı balgamı yumuşatacağından oldukça rahatlatıcıdır. Ilık elma çayı, elma suyu, ıhlamur gibi içecekler az miktarlarda 5-6 aydan büyük çocuklara içirilebilir. Bir yaşından büyük çocukların içeceğine az miktarda bal ilave edilebilir. Çocuk 1 yaşından büyükse öksürüğü yumuşatan ve balgam söktüren ilaçlardan faydalanılabilir. Öksürük refleksi akciğeri koruduğundan, hekim izni olmaksızın öksürük kesici ilaçlar kullanılmamalıdır.
Çocuğun yanında sigara içilmemeli ve odanın havası kalorifer ve sobadan dolayı kurumasın diye sık sık havalandırılmalıdır. Evde varsa soğuk buhar makinesi çalıştırılmalı yoksa kalorifer veya soba üzerine nem yapması için bir tas su koyulmalıdır. Öksürük bebeğin beslenmesini engelliyor ise bebeğe öksürük kesici ilaçlar uygulanabilir. Bunun kararını bebeği takip eden hekim verir. Öksürük şurupları özellikle kuru, balgamsız öksürüklerin tedavisinde kullanılırlar ancak bu durumda da sebep eğer alerjik ise alerjiye sebep olan koşullar geçirilmeden yahut alerjiyi baskılayacak ilaçlar kullanılmadan bunun tek başına faydası olmayabilir. Bu sebeple bilmeden öksürük şurubu gibi ilaçlar kullanmak asla önerilmez.
Öksürüğü olan çocuk ne zaman hekime götürülmeli?
Öksürük ve hapşuruk bebeklerde solunum yollarını temizleme şekli olmakla birlikte günde birkaç defadan fazla olduğunda ve başka belirtiler ile birlikte seyrettiğinde bir hastalık belirtisidir. Aynı şekilde çocuk ve yetişkinlerde de öksürük benzer görevleri görür. Öksürüğü olan çocuk bazı başka belirtiler de gösteriyor ise doktora gidilmesi gerekir. Bu belirtiler şöyledir.
Bebek veya çocuk solunum sıkıntı yaşıyorsa,
Çocuk ağır hasta görünüyorsa,
Ateşi varsa
Ateş düşmüyor ve 3 günden uzun sürdüyse,
Öksürüğü 3 haftadan fazla sürerse doktora gidilmelidir.
Bebek ve çocuklarda ateş nasıl düşürülür başlıklı yazıyı buradan okuyabilirsiniz.
