Emzirme döneminde meme bakımı, sağlıklı bir emzirme için önemlidir. Özellikle meme hijyenine dikkat edilmesi hem memenin iltihabı olarak bildiğimiz mastite karşı koruma sağlayacaktır hem de mikropların bebeğinize geçmesine engel olacaktır. Meme bakımı yanlış yapıldığında en çok karşılaşılan durumlar ise mastit, süt kanalı tıkanıklıkları, meme ucunda oluşan çatlak ve ağrıdır. Bunların önlenmesi için doğru meme bakımı yapılması önemlidir.
Doğru meme bakımı konusunu detaylandırmadan önce hijyen demişken ilk akla gelen mutlaka el yıkama olmalıdır. Genellikle çok üstünde durulmaz ancak hastalıklara karşı en önemli korumalardan biri el hijyenidir. Ayrıca bu dönemde sadece sizin değil bebeğinize bakım sağlayan diğer kişilerin de el hijyenine dikkat etmesi bebeğinizi olası enfeksiyonlara karşı korur.
Meme bakımı için dikkat edilmesi gerekenler
Meme ucundaki kahverengi kısım yani areola olarak geçen kısım aslında meme bakımının en önemli görevlisidir.
- Areola, salgıladığı yağlarla, memede koruyucu bir tabaka oluşturur. Antimikrobiyal bir etki sağlar. Bu sebeple meme ucu alkollü mendil, sabunlu su, karbonatlı suyla yıkanmamalıdır ki bu yağlar gitmesin. Duşta sadece su ile hafifçe silebilirsiniz, ayrıca şampuan ve duş jeli gelmemesine dikkat etmelisiniz.
- Meme ucu yakınına kolonya, deodorant, saç spreyi gibi ürünler kullanılırken de dikkat etmelisiniz.
- Meme ucu daima kuru tutulmaya çalışılmalıdır. Meme ucunu kurutmak için ise asla kurutma makinesi kullanmamalısınız. Bu cildinizde hasara ve daha fazla kurumaya yol açar.
- Meme ucunu sertleştirmek için havlu ile sert bir şekilde ovmamalısınız.
İyi bir emzirme sütyeni nasıl olmalı?
Emzirme döneminde sütyen alırken bu noktalara dikkat etmeniz önemlidir;
- Her zaman kullandığınızdan bir beden büyük veya çok sıkmayan bir sütyen olması
- Omuzlarda ya da başka bölgede iz bırakmaması
- Memelerden birini sütyenden çıkarırken diğer memeye baskı yapmaması
- %100 pamuk içeren bir sütyen (sentetik kumaşlar nemi cildinize hapseder)
- Ayarlanabilir ve geniş askılı sütyenler
- Eğer kolostrum sızıntısı oluyor ise meme pedlerini kullanabilirsiniz.
Meme ucu çatlakları nasıl önlenir?
Meme ucunda çatlak, ağrı oluşması muhakkak en korkulan ve sık karşılaşılan durumlardandır. Bu nedenle meme hijyeninin doğru sağlanması, doğru emzirme tekniğini kullanmak, doğru sütyen seçimi ve süt kanallarınızın tıkanmaması için en az 2-3 saatte bir emzirmeniz veya sütünüzü boşaltmanız oluşabilecek rahatsızlıkları önlemek için çok önemlidir. Emzirmeden önce ise süt akışına yardımcı olmak için ise ılık bir suyla memenizi ıslatabilirsiniz. Peki meme ucunda çatlak veya ağrı oluştuysa ne yapılmalıdır? Bunlar için ise Uluslararası Emzirme Federasyonu ve yapılan araştırma sonuçları şu önerilerde bulunmuştur;
- Koruyucu katkı maddesi içeren ve güvenilir olmayan kremler, yağlar yerine her emzirme sonrası veya sütünüz geldiği zaman anne sütünü meme ucuna sürmeniz çatlak oluşmasını önler ve oluşan yaraların iyileşmesinde de etkilidir.
- Bir diğer kullanabileceğiniz madde ise yüksek derecede saflaştırılmış susuz lanolindir.( HPA® Lanolin önerilenler arasındadır). Saf lanolin ağrı kesici bir etki sağlar ve meme ucundaki çatlaklara nem sağlayarak kabuk oluşmadan iyileştirir. En az 7 gün kullanmak üzere her emzirme sonrası bezelye büyüklüğü kadar meme ucuna ve areolaya ovalamadan sadece hafif bir şekilde sürmeniz oluşan çatlağa ve ağrıya iyi gelecektir. Ayrıca meme ucunuzda kalan saf lanolini emzirmeden önce temizlemeniz gerekmez, bebeğinize bir zararı yoktur. Ancak saf lanoline karşı alerjik bir durumunuz varsa, iyi saflaşmamış bir lanolinse ve meme ucunda mantar enfeksiyonu oluşmuşsa kullanmanız önerilmez.
Meme ucunda veya çevresinde 4-5 günden uzun süren bir ağrı, kızarıklık, hassasiyet, sert bir kitle veya ateş, titreme, halsizlik durumlardan herhangi birini yaşıyorsanız mutlaka bir sağlık uzmanına danışmanız gerekir.
Canan Aydın
Hemşire / Emzirme Danışmanı.
Kaynaklar:
GASKIN, İ. M. (2018). Ina May’in Emzirme Rehberi. Akademisyen kitabevi.
Ireland’s Health Services. (2019, Haziran 19). Personal hygiene for breastfeeding mothers. Temmuz 23, 2019 tarihinde https://www2.hse.ie/wellbeing/child-health/personal-hygiene-for-breastfeeding-mothers.html adresinden alındı.
Jackson, K. T., & Dennis, C. L. (2017). Lanolin for the treatment of nipple pain in breastfeeding women: a randomized controlled trial. Maternal & child nutrition, 13(3), e12357.
La Leche League International. (2019). Breastfeeding with Sore Nipples. Temmuz 24, 2019 tarihinde https://www.llli.org/breastfeeding-info/breastfeeding-sore-nipples/ adresinden alındı.
Scolnik, D., & Glatstein, M. (2017). Lanolin for nipple pain in breastfeeding mothers. American journal of therapeutics, 24(4), e500-e501.
T.C. Sağlık Bakanlığı. Emzirme Rehberi. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu.
