Ülkemizde sık rastlanan şeker hastalığı (diyabet), daha önceden şeker hastası olmayan anne adaylarında da görülebiliyor. “Gebelik şekeri zamanında teşhis edilerek önlem alınmazsa hem anne hem de bebeğin sağlığı olumsuz etkileyebiliyor. Bu durum çok ciddi sonuçlar doğurabiliyor. Teşhis içinse gebeliğin ilerleyen aylarında gebelik şekeri testi uygulanıyor.” diyen Kadın Hastalıkları ve Doğum, Perinatoloji Uzmanı Prof. Dr. Cihat Şen, konuya ilişkin önemli bilgiler verdi.
Gebelik şekeri nedir?
Gebelik diyabeti (gestasyonel diyabet) gebelik öncesinde bilinen bir şeker hastalığı olmayan bireylerde gebelik döneminde ortaya çıkar. Yapılan testler sonucunda özellikle gebeliğin 20. haftasından sonra tanı alır. Gebeliğin bitmesiyle birlikte kaybolan bir şeker metabolizması bozukluğudur. Gebeliğin ikinci döneminde 24 – 28. haftalar arasında uygulanan 75 gramlık şeker yükleme testiyle tanı konulur.
Gelişmiş ülkelerin çoğunda ve ülkemizde, gebelik şekeri bu test ile tespit edilir. Tanı koyulduktan sonra gerekli önlemler alınarak anne ve bebeğin sağlıklı olarak süreci tamamlaması sağlanıyor. Bugüne kadar yapılan bilimsel çalışmalar ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) de bu uygulamayı destekliyor.
Gebelik şekeri testi neden önemli?
Gebelik şekeri erken ve uzun dönemde hem anne hem de bebek için ciddi problemler oluşturabilir. Bunlar arasında erken doğum, makrozomi dediğimiz bebeğin, olması gereken büyüklüğün çok daha üstünde olması, sarılık, bebekte şeker ve kalsiyum eksikliği, doğum esnasında zor doğum ve omuz takılması, ileri dönemde hem annede hem de bebekte şeker hastalığı çıkması gibi durumlar sayılabilir. Bu sebeple gebelik şeker testi önem arz ediyor.
Önceden iki aşamada yapılan test günümüzde farklı uygulanıyor
Önceden 50 gramlık yükleme testi yapılırdı. Bu test sonucu riskli çıkan gebelere, tekrar 100 gram yükleme testi uygulanırdı. Yapılan son çalışmalar neticesinde bu iki aşamalı tanı yöntemi terk edildi. Açık bir şekilde daha kolay uygulanabilen ve daha net sonuçlar veren, sadece bir sefer uygulanan 75 gramlık şeker yükleme testi uygulamasına geçildi. Artık her gebeye, gebeliğin ikinci döneminde 24 – 28. haftalar arasında standart olarak 75 gram şeker yükleme testi uygulanıyor. Bu test ile gebelik şekeri çok daha kolay tespit edilmekte. Böylelikle gebelik şekerinin kısa ve uzun dönem risklerine karşı önlem alınabilmekte.
Şeker miktarı bebeğe zarar verir mi?
Ancak günümüzde kullanılan yeni şekerli solüsyonlarda bu etkiler ciddi oranda azalmıştır. Testin, bebeğe hiçbir zararı yoktur. Test sırasında verilen şeker yediğimiz günlük zengin tatlı menüsünden daha fazla şeker içermemektedir.
Gebelik şekeri testi ile verilen şeker miktarı yaklaşık 100 gram çikolataya eşdeğer
Gebelik şekeri testi sırasında kullanılan 50 – 75 gram şeker ½ – ¾ çay bardağı şekere denk gelir, bu da piyasadaki bir çok tatlı ürünün veya evde yapılan tatlıların içinde mevcuttur. 100 gram çikolatanın içinde 45 – 50 gram arası şeker bulunur. Evde 1.5 – 2 su bardağı şeker ile yapılan tariflerden de bu miktarda şekeri gün içinde rahatça alabilirsiniz. Tariflerde kullanılan unu da sayarsak, bu gıdalardan alınan şeker oranı daha da artar. Bir de gebelik şekeri testi sonucu tokluk reaksiyonlarına bakıldığı için yükleme sonucu değerlendirmesi çok önemlidir. Çünkü gebelik şekeri (diyabeti) riske atılabilecek bir konu değildir.
