Çocuk beslenmesinde mümkün olduğunca hazır gıdalardan kaçınmak en doğru yaklaşımdır. Çünkü hazır gıdalarda bulunan katkı maddeleri her ne kadar insan sağlığına zarar vermeyecek seviyedeyse de bunların kullanımı arttıkça vücuda giren katkı maddesi miktarı da artar. Bu maddeler bazı sağlık problemlerine yol açabilirler. Özellikle son yıllarda görülen alerji vakalarındaki artış toplumda, “Gıdalardaki katkı maddeleri alerjiye sebep olur mu?” yönündeki soruların daha sık sorulmasının da sebebidir.
Ancak burada hazır gıda derken bir konuya açıklık getirmek gerekiyor. Paketli boş gıda dediğimiz abur cuburlar, evde yapılabilme imkânı olan yemekler, tatlılar, hazır içecekler vb. gıdaları kast ediyorum. Hazır, paketlenmiş ürünlerden uzak duralım derken nerede nasıl beslendiği bilinmeyen eti, sütü, yumurtayı, hangi şartlarda üretildiği, kontrollü ilaçlama yapılıp yapılmadığı, hangi sulama kanallarının kullanıldığı bilinmeyen tarım ürünlerini sıhhi olmayan bilinmeyen yerlerden alın demek istemiyorum. Bu defa katkı maddelerini alerji yönünden ele alacağız.
Gıdalardaki katkı maddeleri alerjiye sebep olur mu?
Hazır ve paketli gıdalarda kullanılan katkı maddeleri de bazen çocuklarda alerjilere sebep olabilir.
Benzoatlar
Özellikle meyvelerde bulunan doğal bir maddedir. Dut, üzüm, kızılcık ve yaban mersini bol miktarda içerir. Pek çok gıdaların işlenmesi sırasında gıdanın bozulmasını önlemek amaçlı olarak kullanılır. Benzoatlara mide bağırsak problemlerine yol açabilir ancak alerjik reaksiyon azdır.
Aspartam
Yapay tatlandırıcıdır. Genellikle şekerli olması gereken besinleri tatlandırmak için kullanılır. Aspartam kullanımındaki problem kan dolaşımına girer girmez yan ürünlere dönüşmesidir. Bu da Aspartam duyarlı olan kişilerde anjioödeme veya göz kapaklarında, dudaklarda, ellerde veya ayaklarda şişmeye neden olur. Ancak, bu bulguların görülme sıklığı azdır.
BHA- BHT
Aslında bir antioksidan olan BHA ve BHT özellikle katı ve sıvı yağlar ile hububat ürünlerinde kullanılır. Hassasiyeti olan bireylerde kurdeşene sebep olurlar. Ancak gerçek bir alerjik reaksiyon çok nadirdir.
Gıda boyaları
Gıdalara renk vermek için kullanılan boyalardır. Kekler, şekerlemeler, konserve sebzeler, peynirler, çikletler, sosis, dondurma, meyveli içecekler, salata sosları, alkolsüz meşrubatlar ve ketçap gibi bazı gıdalar tartrazin içerirler. Tartrazin duyarlı insanlarda kurdeşen veya astım ataklarına neden olabilir. Ancak bu da çok nadir görülür.
MSG (Monosodyum glutamat)
Ürünlerde lezzet arttırıcı olarak kullanılır. MSG ile oluşan reaksiyonlar genellikle;Bulantı, baş ağrısı, ishal olabilir. Bu tür olaylar fazla miktarda MSG alınması sonrasında oluşur. Bu maddeyi tüketen astımlı hastalarda ağır astım atakları oluşabilmektedir. Ancak çok nadir görülür.
Nitrat ve nitritler
Mikrop öldürücü ve oksitlenme önleyicidir. Bu iki madde de koruyucu olarak kullanılır. Nitrat ve nitritler özellikle sosis, salam, sucuk gibi et ürünlerinde bulunur. Bazı kişilerde baş ağrısı, ishal ve ürtikere neden olabilirler.
Parabenler
Gıda ve ilaçlarda koruyucu olarak kullanılırlar. Metil, etil, propil, butil paraben ve sondum benzoat bunlara örnektirler. Bu maddelere duyarlı kişilerde alındıklarında, ağır cilt bulguları veya deride kızarıklık, şişlik, kaşıntı neden olurlar.
Kükürt dioksit ve sülfitler
Gıda koruyucusu olarak ve fermente içeceklerde kullanılırlar. Fırınlanmış ürünler, kurutulmuş meyveler ( kuru kayısı, erik vb) suyu alınmış sebzeler, dondurulmuş patates ve çorba karışımlarında bulunurlar. Duyarlı astım hastalarında astım atağını tetikleyebilir.
Gıdalardaki katkı maddeleri alerjiye sebep olursa
Belli gıda maddelerinin yenilmesinden sonra aşağıdaki belirtilerden bazılarını yaşarsanız bir sağlık kuruluşana başvurunuz.
Ciltte: Kurdeşen, kaşıntı, cilt kızarıklığı.
Baş, boyun: Göz kızarıklığı, göz kapaklarının şişmesi, kaşıntı, dudakların şişmesi, dil şişmesi, dişetlerinin şişmesi (solunum güçlüğüne yol açacak kadar şiddetli olabilir), burun çekme, burun mukoz membranlarının şişmesi (burun tıkanıklığı).
Mide:Mide rahatsızlığı, bulantı, karın ağrısı, sancı, kramp, gaz, ishal.
Solunum Sistemi (Nadiren):Öksürük, akciğerlerde ses ve hışıltı, solunum güçlüğü astım atağı.
