Kış mevsiminin simgesi kestanenin latincesi castanea sativa’dır. Kış meyvelerinden biri olarak bilinmekle birlikte esasında bol lifli bol karbonhidratlı bir tohumdur.
Eski zamanlardan beri beslenmemizde önemli bir yer tutan kestanenin Türk kültüründeki yeri ise apayrıdır. Özellikle soğuk kış akşamlarının vazgeçilmez eğlenceli atıştırmalığı olan bu tohumlar aynı zamanda yemeklerde nişastalı yapısından dolayı lezzet verici ve kıvam arttırıcı olarak kullanılır.
Kestane, doyurucu özelliğinin yanı sıra beslenmemize katkı sağlayan birçok besin öğesine sahiptir.
Vitamin zengini: Diğer sert kabuklu yemişlerin aksine vitamin ve mineral oranının da yüksek olmasıyla ön plana çıkmaktadır.
C vitamini kaynağı: Aynı zamanda yağ oranı düşük olan kestane, başta nişasta ve çeşitli şekerler olmak üzere iyi kalitede sindirilebilen lifler,B1, B2 ve C vitaminlerini de bol miktarda içermektedir.
Kansere karşı koruyucu: Güçlü bir anti-oksidandır, içerdiği flavanoidler sayesinde zararlı serbest radikallere karşı koruma sağlayarak kansere karşı da koruyucu etki göstermektedir.
Demir, kalsiyum, magnezyum, mangan, fosfor ve çinko gibi mineraller bakımından da zengin olup çok ta iyi bir potasyum kaynağıdır.
Çölyak hastalığına kestane: Gluten içeriği olmayan bir yemiş olduğundan gluten içermeyen besinlerin hazırlanmasında da kullanılır; dolayısıyla gluten duyarlılığı, buğday alerjisi ve çölyak hastalığı olanlar için de oldukça uygun bir besindir.
Şeker hastaları dikkat! Kestane yüksek karbonhidrat içeriği nedeniyle diyet yapanlarda kontrollü şekilde tüketilmesi gereken bir besindir. Özellikle diyabet gibi hastalıkları olan bireylerde fazla miktarlarda kestane tüketimi kan şekerinin çok fazla yükselmesine neden olabilir. Bu yüzden şeker hastaları kestane tüketiminde porsiyon kontrolüne çok dikkat etmelidirler.
3 iri tane ya da 6 küçük tanesinin 1 dilim ekmek kadar enerji verdiğini ve bol nişasta dolayısıyla karbonhidrat içeriğini de göz ardı etmememiz gereken kestane; şeker hastalarında kan şekeri takibinde kontrolü kaybetmemek için ve dengeyi sağlayabilmek için günde 5-6 taneden fazla tüketilmemeli ve bir ara öğün gibi tüketilmelidir.
Kestane nasıl pişirilir?
Kestaneyi sağlığa zarar vermeyecek şekilde tüketmek için haşlayarak hazırlamak ilk yol olmalıdır.
Mangalda pişirilecekse serbest radikal oluşumunu engellemek için ateşe yakın olmamasına özen gösterilmelidir.
Fırında veya tavada pişirme yöntemleri de sıklıkla kullanılan pişirme alternatifleridir.
Kestane haşlandığında nem oranı yükselmekte ve toplam enerji değeri % 25 azalmaktadır. Haşlama esnasında kestanenin nişasta bileşimi değişmekte ve ayrıca potasyum ve sodyum miktarları bir miktar azalmaktadır.
Kestanenin kavrulduğu takdirde nem oranı % 20 azalırken, şeker miktarının % 10 oranında yükseldiği; dolayısıyla da enerji değerinin arttığı bildirilmektedir.
100 gr yenilebilir haşlanmış kestane yaklaşık 120 kalori iken; aynı miktarda kavrulmuş yani kestane kebabı dediğimiz şekliyle kestane; tam 200 kalori enerji vermektedir.
Esmer pirinçten kestaneli yılbaşı pilavı ?
Malzemeler:
2 su bardağı kepekli pirinç
5 su bardağı et suyu/su
3 yemek kaşığı zeytinyağı
2 orta boy soğan
200 gr kestane
2 yemek kaşığı kuş üzümü
2 yemek kaşığı dolmalık fıstık
1 tatlı kaşığı organik pekmez
1 çay kaşığı tuz
3-4 damla limon suyu
Hazırlanışı
Esmer pirinci ılık tuzlu suda 30 dakika kadar beklettikten sonra yıkayıp süzgece alınız.
Kestanelerin kabuklarını soyup tuzlu suda haşlayınız.
Zeytinyağını tencerede ısıtıp, daha önceden küp küp doğradığınız soğanları zeytinyağında soteleyiniz. Süzülmüş esmer pirinçleri ekleyip birkaç dakika daha karıştırınız. Haşlanmış kestaneleri, dolmalık fıstığı ve kuş üzümlerini de ilave ediniz. Son olarak ta et suyu/suyu, pekmez ve tuzu ekleyip su kaynayıncaya kadar yüksek ateşte pişiriniz ve su kaynayınca limon suyunu da koyup ocağın ısısını düşürünüz. Yaklaşık 20-25 dk kısık ateşte pişiriniz.
Dyt. Güzin Çaltı Yener
