Son zamanlarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanılarında büyük bir artış yaşandı. Birçok anne ve baba, çocuklarında DEHB olup olmadığını anlamak için araştırma yapıyor. Bu bozuklukta mümkün olduğunda erken yardım almak çok önemli. Zira çocukken gözden kaçırılan ve tedavi edilmeyen DEHB, yetişkinlikte bireylerin sorun yaşamasına neden olabiliyor.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun belirtileri, okul öncesi çağda görülebilir. Bu durumda anne ve babaların yanı sıra okul öncesi öğretmenlerin ve bakıcıların bazı belirtileri dikkate alması gerekiyor. Okul öncesi çocuklarda DEHB belirtilerini anlamak biraz zor olabilir. Ancak dikkat etmeniz gereken noktaları bildiğinizde, belirtilerin de farkına varacaksınız.
Küçük çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtileri ve DEHB’nu anlamanın yolları.
Aşırı tepki verirler
DEHB olan çocuklar hemen her konuya büyük tepki gösterirler. Yani aşırı tepkiselcilerdir. Bir şeye heyecanlandıklarında çok fazla heyecanlanırlar, üzüldüklerinde çok fazla üzülür ve kızdıklarında da çok fazla kızarlar. Okul öncesi çocuklar henüz duygularını yeni yeni keşfettikleri için bu büyük tepki vermeleri normal olabilmekle brilikte sıklığı ve yoğunluğu öenmli ve ayırt edici olacaktır.
Çok çabuk sıkılırlar
DEHB belirtisi olan çocuklar, özellikle birisi onların davranışlarını düzeltmeye çalıştığında kolayca bu durumdan sıkılırlar. Bu durum onları öfke nöbetlerine sürükleyebilir. Aynı anda çok fazla çocuğun yanında olmak (park, anaokulu gibi…) da DEHB’li çocukları bunaltabilir.
Dikkat vermekte zorlanırlar
Okul öncesi çağda olan çocuklarda DEHB varsa (örneğin 3 yaş), bir aktiviteye birkaç dakikadan fazla dikkat vermekte zorlanacaktır. Aktivitenin dikkat gerektiren bir aktivite olduğunu öğrendikleri zaman onu yapmamak için kaçınacaklardır. Ancak bilmeliyiz ki henüz yeni yürümeyi öğrenen ya da bağımsızlığı yeni yeni ilen edip çevresini keşfetmeye çalışan çocuklar tabi ki hareketli olacaklardır daha çok duyu motor oyunlara yöneleceklerdir, normal olanı da budur.
Oyun oynarken agresiftirler
Kreşte veya parkta başka bir çocukla oyun oynarken agresif davranışlar sergiliyorsa ve bu durum sık sık yaşanmaya başladıysa, yoğunluğu ve düzeyi yüksekse DEHB belirtisi olabilir.
Sık sık öfke nöbetleri geçirir
Yeni yürümeye başlayan çocuklarda öfke nöbetleri görülmesi normaldir. Ancak okul önecsi çağ içinde daha ileriki yaşlarda bu nöbetler, DEHB yaşayan çocuklar için biraz daha farklı olabilir. Sıklığı, yoğunluğu ve şiddet düzeyi önemlidir. Çocuğunuz, öfke nöbetleri sırasında kendisine fiziksel olarak zarar veriyor ve agresif bir hale geliyorsa, DEHB yaşıyor olabilir.
Dürtüsel olabilirler
DEHB olan çocuklar, incinme konusunda dürtüsel davranabilirler. Bu çocuklar genellikle ciddi yaralanmalara neden olan dürtüsel davranışlarda bulunurlar. İnemeyecekleri yere tırmanmak, bir anda trafiğe dalmak, ateşle oynamak gibi…hem kendilerini hem de başkalarını tehlikeye atabilirler
Okul öncesi çağdaki çocuklarda DEHB olabileceğinin bir başka işareti, dürtüsellikleri nedeniyle kendilerini veya başkalarını tehlikeye atma eğiliminde olmalarıdır. Düzenli olarak mobilyalara tırmanmaya, merdivenlerden aşağı atlamaya çalışmak veya birini düşürmeye çalışmak gibi…
Arkadaş edinmekte zorlanırlar
Çocuk, anaokulunda veya parklarda arkadaş edinmekte zorlanıyorsa, bu onların DEHB yaşadığının bir işareti olabilir. Ebeveynlerinin çocuklarını sizin çocuğunuzla oynatmak istemediklerini fark ettiğinizde çocuğunuzu biraz gözlemlemeye başlayabilirsiniz.
Paylaşmakta zorlanırlar
DEHB olan çocuklar, özellikle en sevdikleri oyuncaklarını paylaşmakta çok zorlanırlar. Sırf paylaşmamak için oyuncaklarını saklayabilirler. Zorla paylaştırıldığında ise öfke nöbeti geçirebilirler.
Oturmakta zorlanırlar
Çocuğunuz yeni yürümeye başladıysa sürekli hareket etmesi normaldir. Ancak yemek yemek için bile 2 dakikadan fazla oturmaya tahammül edemiyorsa, DEHB sorunu olabilir.
Koşmayı ve tırmanmayı severler
Çocuklar koşmayı, tırmanmayı ve sürekli hareket halinde olmayı severler. Ancak bu durum yaşıtlarına oranla daha fazla yaşanıyorsa DEHB’na sahip olduklarının bir işareti olabilir. Hele ki çocuğunuz çok fazla koştuğu için sürekli yaralanıyorsa, yardım almayı düşünebilirsiniz.
Özel eğitime ihtiyaç duyuyorsa
Kreşe ya da anaokuluna gönderdiğiniz çocuğunuz, öğretmenleri ya da bakıcıları tarafından özel eğitime ihtiyaç duyduğuna dair size tavsiye veriyorsa bu durum DEHB teşhisi ile ilişkilidir. Ancak bu durum tek başına DEHB olduğunu göstermez. Yanında diğer belirtilere de bakmak gerekir.
Uyumakta zorlanırlar
Sürekli kıpırdanan ve hareketsiz durmamak için elinden geleni yapan çocuklar her ne kadar DEHB belirtisiyse, uyumamak için çaba harcayan çocuklarda da DEHB görülebilir. Birçok küçük çocuk daha eğlenceli şeyler yapmak varken uyumak istemez ancak uyumamak çocuğunuz için bir rutin haline geldiyse DEHB’den şüphelenebilirsiniz.
Dikkatleri çok çabuk dağılır
4 yaşından küçük çocuğunuz basit yönergeleri bile takip etmekte zorlanıyorsa ve eğlenceli aktiviteler dahi olsa en ufak bir şeyde dikkati dağılıyorsa, bu bir DEHB belirtisi olabilir.
Eğer bakım veren olarak içinize sinmeyen, acaba mı dediğiniz durumlar yaşıyorsanız lütfen bir uzaman gitmekten çekinmeyin. Dehb şüphesi olsun ya da olmasın tüm çocukların gelişimsel takip altında olmalarının her zaman faydası vardır.
Sevgiler
