Kulakta sıvı toplanması özellikle bebek ve çocukluk döneminde sık rastlanabilen enfeksiyon ve işitme kaybına sebep olabilen bir hastalıktır. Ağrı ve ateş olmadan kulak zarının arkasında, orta kulakta sıvı birikmesi şeklinde görülür. Antibiyotik tedavisi ve daha ileri vakalarda cerrahi işlem gerektirebilen kulakta sıvı toplanması durumu, çocuklar için acil durum olarak düşünülmelidir.
Kulakta sıvı toplanması neden olur?
Normal işitme için orta kulak ve kulak zarı önemlidir. İkisi sesleri iç kulağa iletirler. Dış kulak yolundan gelen ses dalgası kulak zarına çarpar, zarı titreştirir ve orta kulaktaki kemikler yoluyla iç kulağa ulaşır. Burada elektriksel mesaja dönüşerek sinir yollarıyla beyine kadar gider. Orta kulak ise kulak zarının arkasında bulunan bir boşluktur. Zarın her iki tarafındaki basınç eşitlendiğinde, zar tam esnek hale gelir ve işitme normal şartlarda gerçekleşir. Orta kulağı, boğaza bağlayan ‘Östaki’ adlı kanalda oluşan sorunlar, orta kulakta hastalıklara yol açar. Bakteri veya virüslerle orta kulağa östaki kanalı yoluyla gelirler, burada ürerler. Bu bölgede yani kulakta sıvı oluşturarak enfeksiyon ve işitme kaybına yol açabilirler. Nezle, grip gibi hastalıklardan sonra oluşabilir.
Kulakta sıvı toplanmasını önlemek için neler yapılabilir?
Çocuklar ve bebeklerle temas etmeden önce ellerinizi yıkamanız, okul çağındaki çocukların sık sık ellerini yıkamaları hastalık bulaşmasını önlemede oldukça etkilidir. Yine bebeklerin ve çocukların bulundukları ortam kontrollü olarak havalandırılmalı, oda ısısı çok sıcak veya çok soğuk olmamalı (ortalama 21- 23 derece olmalı), kışın kalorifer ile ısınma sağlanıyorsa kalorifer peteğinin üzerine bir tas su koyularak veya soğuk buhar cihazı varsa ara sıra çalıştırılarak odanın havası nemlendirilmelidir. Hasta olduğunu bildiğiniz eş, dost akrabanızdan hastalığı geçinceye kadar sizi ziyaret etmemesini, edecekse de bebeğe ve çocuğa yaklaşmaması rica edilmelidir.
Küçük çocuklar ve bebeklerde bağışıklık sistemi henüz tam gelişmemiş olduğundan hastalıklara karşı bizlerden daha savunmasızdırlar. Eğer evde anne veya baba hasta ise bebekle ilgilenirken maske takarak bebeği korumaya çalışmalıdır. Bebeklerin burnu daima açık tutulmalı, sık sık kontrol edilmeli ve gerektiğinde uygun bir burun aspiratörü ile temizlenmelidir.
Kulakta sıvı toplanması tedavisi nasıldır?
Tanı, kulak ağrısı, kulak tıkanması, kulak akıntısı, işitme azlığı gibi şikâyetler ile bir kulak burun boğaz uzmanına gidilmesiyle konulur. Bebekler ise kulak ağrılarında genellikle bitmeyen bir ağlamayla ve ağrıyan kulağın bulunduğu tarafa kafayı hafifçe boyna doğru eğerek sıkıntılarını anlatmaya çalışırlar. İlaç tedavisi ile genellikle 2-3 hafta gibi bir zamanda hastalık tedavi edilir. Tedavide uygun antibiyotik kullanımı gerekir. Eğer orta kulaktaki sıvı uzun süreli tedaviye rağmen kaybolmazsa, cerrahi yöntemlere başvurmak gerekir. Tüp takılarak işitme sağlanır. Tüpler 6 -12 ay kadar bölgede kalabilir. Tüpler daha sonra kendiliğinden düşecek, yerlerinde bıraktıkları delikler de kendiliğinden kapanacaktır.
Özellikle çocuklarda ve bebeklerde kulakla ilgili sorunlar acil olarak değerlendirmelidir. Evde herhangi bir tıbbi veya tıbbi olmayan müdahale ve ilaç verilmeksizin bir hekime başvurulmalıdır.
Op.Dr.Mete Alioğlu
KBB Uzmanı
