Çocuklarda orta kulak iltihabı (enfeksiyonu) sık görülen hastalıklardandır. Yaklaşık 3. yaşına kadar çocuklar en az bir defa orta kulak enfeksiyonu geçirirler. En sık görüldüğü dönem 3 ay ile 3 yaş arasıdır. Bu dönemde kulaktaki östaki borusunun büyüklüğü ve şekli kulakta sıvı birikmesini kolaylaştırır. Erkek çocuklar kız çocuklara göre daha sık orta kulak enfeksiyonu geçirmektedirler.
Çocuklarda orta kulak iltihabı belirtileri
Çocuklarda östaki tüpünün gelişimi, tam olgunlaşmamış bağışıklık sistemi ve sık tekrarlayan viral üst solunum yolları enfeksiyonları orta kulak iltihabına sebep olabilir. Orta kulak iltihabının başlıca belirtesi ise ağrıdır. Çocuklar, genellikle kulaklarının ağrıdığını söylerler. Bebekler ise sürekli ağlar, ağrıyan kulağı tutmaya çalışır ve kafalarını o yöne doğru yatırırlar. Bu huzursuzluk ve ağlama özellikle emzirme, yemek yerken yutma durumunda ortaya çıkar. Bu sebeple bebeğin iştahı da durumdan etkilenerek azalır. Kulak ağrısı, ateş, iştahsızlık yanı sıra baş ağrısı ve kulak akıntısı da gözlemlenebilir. Bu hastalıkta kulak akıntısı doğal olan sarı, turuncu, kahverengi kulak akıntılarından farklıdır. Bazen kanama dahi görülebilir. Bu akıntı genellikle kötü kokuludur.
Bu hastalık duymayı etkileyebileceğinden yaşamının ilk yıllarında işitme, konuşma gelişimi gösteren çocuklar için daha da önemlidir. Orta kulak iltihabı bulaşıcı değildir, ancak orta kulak iltihabına yol açan üst solunum yolu enfeksiyonu bulaşıcı olabilir. Bu sebeple ilk birkaç gün okula giden çocukların evde dinlenmesi gerekebilir.
Orta kulak iltihabı tedavisi
Orta kulak iltihabı tedavisi için antibiyotik kullanılması gerekir. Tüm bakterilerin yok olmasını beklemeden hekimin verdiği antibiyotiği tedavi bitiminden önce kesmek hastalığın tekrarlamasına sebep olur. Bu da tekrar antibiyotik kullanmak demektir. Bu nedenle doktorun önerdiği şekilde ve sürede antibiyotik kullanılmalıdır. Hastalık hekimin önerisine göre 10–14 gün süreyle kullanılan antibiyotiklerle ve östaki tüpünün fonksiyonunu düzeltecek ilaçlar ile tedavi edilir.
İyileşme başladığında bebek elini kulağına götürerek kaşımaya çalışabilir. Büyük çocuklar kaşındığını söyleyebilir. Bu iyi bir belirtidir. Antibiyotiğe başlandıktan yaklaşık 3 gün sonra ateş düşmeye ve kulak ağrısı azalmaya başlar. Bu dönemde bebeklerin burnu daha sık temizlenmelidir. Burnun tıkalı olması östaki borusunda basınç oluşturur.
Bazen düzenli antibiyotik kullanılmasına karşın enfeksiyon geçmeyebilir. Nadir görülen bu gibi durumlarda ilacın değiştirilmesi gerekebilir. Ağrı kesici olarak çocuklara parasetamol ve ibuprofen dönüşümlü olarak verilebilir. Fazla miktarda parasetamol zehirlenmeye yol açabilir. Ağrının hafiflemesi için kulağa uygulanan sıcak bez dayama gibi (çocuğu yakmadan) işlemler çocuğu rahatlatabilir. Bebek yatırılırken yatağın baş kısmına destek koyularak yükseltilebilir. Düz yatar pozisyondayken kulağa daha fazla basınç biner ve ağrıyı arttırabilir.
Orta kulak enfeksiyonu tedavi edilmez ise baş dönmesi ve dengesizlik ile baş gösteren iç kulak iltihabı, menenjit, kulak zarının kalınlaşması ve şeklinin bozulması, yüz felci ve kalıcı işitme kaybına varan sonuçlar doğurabilir. Kulakta sıvı toplanması , orta kulak enfeksiyonu acil olarak değerlendirilmesi gereken bir durumdur. İhmal edilmemelidir.
Op. Dr. Önder Doğan
Kulak Burun Boğaz Baş ve Boyun Cerrahisi Uzmanı