Yeterince uyuyun ki durduk yere açlık hissetmeyin! Çok acıktım, ben doydum. Hepimiz gün içinde bu iki cümleyi pek çok kez kurarız. Peki bunu bize dedirten nedir? Pek çok etken var tabi ama ben bunu yöneten hormonlardan bahsetmek istiyorum.
Ghrelin diyor ki; “Acıktın”, leptin diyor ki; “Doydun”!
Gherlin başta mide olmak üzere, sindirim sistemi organlarından salgılanan ve bize acıktığımızı hatırlatan bir hormondur. Ghrelin hormonu, mideden geç boşalan yani lifli ve glisemik indeksi düşük yiyecekler yenildiğinde daha az salgılanıyor. Çünkü ghrelin mide boşken daha fazla salgılanıyor. Bir şeyler yenilmeye başladıktan sonra yavaş yavaş düşmeye başlıyor. Ayrıca bu tip gıdaların fazla tüketilmesi kanda ani şeker çıkışı ve inişine neden olabileceği için, kan şekeri düşüklüklerinde ghrelin hormonu yükselir ve doyurulamayan açlıklar meydana gelir. Ayrıca alkol tüketimi de ghrelinin artmasına neden olur.
Ghrelin sahneden çekilmeye başlarken devreye Leptin hormonu girer. Yağ hücrelerinden ortaya çıkan Leptin beyine sinyaller göndererek doyduğumuzu bize hatırlatır. Bu sinyallerle ortalama 20 dakika içinde doyduğumuzu hissederiz. Bu nedenle yavaş yemek iştah kontrolünde sihirlidir. Leptin yağ hücrelerinden salınıyor demiştik aslında düz bir mantıkla baktığımız zaman, yağı çok olanın doyma hissi de çok olmalı diyebiliriz. Peki neden şişmanların bedeninde doyma hormonu leptin çok. Çünkü aşırı şekerli beslenme sonucu oluşan yağlanma ve aşırı leptin üretimi aynı insülin de olduğu gibi bir direnç oluşturuyor. Sağlıksız beslenen kişilerde bir süre sonra doyamama ve sürekli yeme isteği oluşuyor.
Uyku ile zayıflamanın ne ilgisi var?
Peki bütün bu anlattıklarımın uyku ile ne ilgisi var derseniz, gece geç saatlere kadar oturan 7 saatten az, düzensiz uyuyan kişilerde leptin- ghrelin dengesi bozuluyor. Ghrelin hormonu artıyor, açlık başlıyor, yağ üretimi artıyor. Özellikle de karbonhidratlı ürünlerle beslenildiğinde ve bu alışkanlık haline getirildiğinde leptin dengesi de bozuluyor.
Özetle, uyku ile zayıflama – şişmanlama arasında çok önemli bir ilişki mevcut. Uyku düzenimizi oturtarak kilo ve yağlanmayı önlemede önemli bir adım atmış olacağız.
Hepimize sağlıklı uykular.
