Pnömoni veya diğer adıyla zatürre, tüm dünyada ve ülkemizde en sık görülen, yaşamı tehdit eden önemli bir hastalıktır. Zatürre genellikle hava sıcaklığının düştüğü kış mevsiminde akciğer dokusunun iltihaplanmasıyla oluşuyor. Korunmak için ise bağışıklık sisteminin güçlü olması önemli. Zatürre oluşumunda bağışıklık sistemini zayıflatan stres, kötü beslenme, uykusuzluk, yorgunluk gibi faktörler etkili olabiliyor. Memorial Antalya Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Mehmet Parlak, “12 Kasım Dünya Zatürre Günü” nedeniyle, zatürrenin nedenleri ve korunma yolları hakkında bilgi verdi.
Zatürre (Pnömoni) nasıl bulaşıyor?
Zatürre, virüs ya da bakteri oluşabiliyor. Genellikle bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde hastanın kendisinde ağız, boğaz ve sindirim sistemindeki mikropların akciğere ulaşmasıyla meydana geliyor. Ayrıca bulaşıcı bir hastalık olan zatürre hastalardan hava yoluyla başkalarına bulaşabiliyor. Hastayla el temasıyla da bulunmak, öpüşmek de risk yaratabiliyor. Havadan öksürük ve hapşırık ile yayılabildiği gibi ağız ve burun akıntıları bulaşmış mendil ve kişisel eşyalar aracılığıyla da bulaşabiliyor..
Elleri iyi yıkamak bulaş riskini azaltabilir
Özellikle kış aylarında daha çok kapalı ve kalabalık mekânlarda geçirilen zaman sebebiyle hastalık daha çok kış aylarında görülüyor. Zatürrenin oluşumuna yol açan nedenler arasında; ileri yaş, diyabet, böbrek, karaciğer rahatsızlıkları ile kanser gibi kronik hastalıklar, sigara ve alkol kullanımı, grip salgınları, uzun süren ameliyat süreçleri, hastanede uzun yatışlar ve mekanik solunum desteği gibi sorunlar yer alabiliyor. Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapiler, Crohn ve romatizmada kullanılan ‘akıllı’ ilaçlar da vücut direncini baskılayıcı özellikleri ile zatürre oluşumunu kolaylaştıran nedenler arasında yer alıyor.
Zatürre belirtileri nelerdir?
Zatürre belirtileri şöyledir;
- Ateş,
- Nefes darlığı,
- Öksürük ve kirli balgam,
- Göğüs ağrısı ve öksürükte kan görülebilir.
- Halsizlik,
- Baş ağrısı,
- İştahsızlık,
- Eklem ve kas ağrıları,
- Bulantı ve kusma olabilir.
Zatürre riski yüksek olan gruplar
Bu şikayetleri bulunan kişilerin mutlaka bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurması yaşamsal önem taşır. Pnömoni ihmal edilmemesi gereken bir sağlık sorunudur. Erken teşhis edilmesi ve gecikmeden tedaviye başlanılması halinde kişi, sağlıklı bir şekilde yaşamını devam ettirebilir. Hastalık tanısı hastanın şikayetleri, muayenesi, akciğer filmiyle ve kan tahliliyle teşhis konulabilir. Gerekirse balgam ve kan kültürü yapılabilir.
- Çocuklar
- Yaşlılar
- Nörolojik rahatsızlığı ve yutma bozukluğu olan kişiler
- Kas hastaları ve yatağa bağımlı olan hastalar
- Astım, KOAH, amfizem, bronşiektazi, akciğer kanseri ve fibroz gibi solunum yolları ve akciğer doku hastalıkları bulunanlar
- Kanser ve AIDS hastaları gibi bağışıklık sistemi düşük olan kişilerdir.
Zatürreden korunmak için neler yapılabilir
Zatürre hastalığından korunmak için bazı önlemler alınabilir. Bunlar şöyledir;
- El temizliğine dikkat edilmeli eller doğru şekilde ve sık yıkanmalı.
- Öksürüp hapşururken dirseğin iç kısmına doğru ya da bir mendil tutarak öksürülmeli,
- Çocuklar, hamileler, yaşlılar, diyabetler gibi risk grubunda olanlara grip aşısını; eylül, ekim veya en geç kasım ayında yaptırmalı,
- Bağışıklık sistemi yetersiz olan kronik hastalıkları olan, organ nakli yapılmış kişilere pnömokok aşısı yapılması önemlidir.
- Kış aylarında mümkün olduğunca tokalaşmamaya ve kapalı havasız mekânlarda bulunmamaya özen gösterilmeli,
- İş veya ev gibi sürekli bulunulan ortamlar sürekli olarak havalandırılmalıdır.
- Kronik hastalıklar uygun şekilde takip ve tedavi edilmelidir.
- Bağışıklık sistemini güçlü kılmak için doğru beslenilmeli, yeteri kadar dinlenmeye ve uykuya dikkat edilmelidir.
